Opinie Columnist Ellen van Bueren vraagt zich af wat het maatschappelijke 7 vinkjes-debat over de witte geprivilegieerde man betekent voor gebiedsontwikkeling. “Het zou alle betrokkenen sieren elkaar de vraag te stellen in hoeverre we ons nu echt in die ander, in die o zo grote verscheidenheid aan mensen aan wie gebiedsontwikkelingen een plek bieden, kunnen inleven.”
In de media is de discussie rondom de witte geprivilegieerde man volop losgebarsten, met Joris Luyendijk als aanstichter. Voor wie het even heeft gemist, het gaat om 7 vinkjes. Wie man, wit, hetero, diploma’s van het vwo/gymnasium en universiteit, minstens één hoogopgeleide of welgestelde ouder, en minstens één in Nederland geboren ouder heeft, krijgt vanzelf meer kansen in onze maatschappij.
Luyendijk stelt dat deze 7-vinkjes-mannen ongeschikt zijn om te leiden – zij hebben zelf immers nooit ervaren hoe het is om niet bevoorrecht te zijn. ‘Onzin!’, stellen critici. Goede leiders – met of zonder deze vinkjes – moeten vooral empathie hebben. Met het vermogen om je in te leven in anderen doen je eigen specifieke ervaringen er niet toe.
Rosanne Hertzberger onderschrijft dit in een column in NRC: in plaats van te kijken naar iemands kenmerken, is het veel belangrijker is om te kijken wat iemand doet. Zo moet een bestuurder rechtvaardig zijn, empathisch, vergevingsgezind, integer, respectvol, democratisch, en tot slot, gelijke kansen bieden en erkennen dat sommige mensen met minder privileges werden geboren.
Het gebrek aan diversiteit wordt problematisch als je je realiseert dat gebiedsontwikkeling bij uitstek een vakgebied is dat de directe leefomgeving van heel veel mensen beïnvloedt
Dat is een set eigenschappen die je elke gebiedsontwikkelaar gunt. In hoeverre kijken we eigenlijk naar dit soort zaken in ons vakgebied? Het vinkjes zetten lijkt grotendeels te gebeuren op basis van kenmerken van mensen. Volgens een SER-rapport uit 2018 staat diversiteit in de bouw, infra en techniek nog altijd in de kinderschoenen.
De aandacht gaat vooral uit naar de samenstelling van de organisaties, die overigens ijverig hun best doen om het tij te keren. Zo probeert Bouwend Nederland met een stand op de Libelle Zomerweek dames voor het vak te interesseren, en vaart Arcadis mee in de Canal Pride om te laten zien dat zij een veilige werkomgeving bieden aan mensen van niet-heteroseksuele geaardheid. Natuurlijk is dit streven naar diversiteit binnen de organisatie hartstikke belangrijk, maar het is vreemd dat de link met de betekenis daarvan voor de uitkomsten van die organisaties nauwelijks wordt gelegd.
Het gebrek aan diversiteit wordt problematisch als je je realiseert dat gebiedsontwikkeling bij uitstek een vakgebied is waarin mensen beslissingen nemen die de directe leefomgeving van heel veel mensen beïnvloeden. Beslissingen in plannen, ontwerpen en exploitatieberekeningen bepalen of iemand kan blijven of moet vertrekken, of iemand dagelijks een half uur of anderhalf uur reistijd heeft, of kinderen in de buurt kunnen bewegen en sporten, of jongeren en ouderen hun eigen hangplekken hebben in de buurt, terecht kunnen voor extramurale zorg, noem maar op.
Het zou alle betrokkenen in gebiedsontwikkeling sieren elkaar de vraag te stellen in hoeverre we ons nu echt in die ander, in die o zo grote verscheidenheid aan mensen aan wie gebiedsontwikkelingen een plek bieden, kunnen inleven. En dat gaat voorbij inkomenscategorieën, leefstijltypologieën en gestileerde persona’s. Durf met elkaar deze vraag te beantwoorden, grote kans dat de vinkjes op andere, voor gebiedsontwikkelaars cruciale eigenschappen vanzelf volgen.
Cover: ‘Ellen van Bueren’ door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)
Door Ellen van Bueren
Hoogleraar Management van Stedelijke Ontwikkeling aan de TU Delft
