Niet alleen maar hosanna: Zaltbommel trapt op de Omgevingswet-rem

Zaltbommel maakte bekend tussen juli 2023 en uiterlijk juli 2024 geen aanvragen voor nieuwe plannen in behandeling te nemen. De pers sprak over een bouwstop in de Gelderse gemeente door de invoering van de Omgevingswet. Daarvan is echter totaal geen sprake, maakt wethouder Gijs van Leeuwen (Wonen, Ruimtelijke Ontwikkeling, SGP) direct duidelijk. De invoering van de wet verandert niks aan de ambities van de gemeente. “Wij realiseren tot 2030 meer woningen dan we met demissionair minister Hugo de Jonge in de woondeal hebben afgesproken.”

Of dat gehaald wordt, hangt volgens hem af van zaken waar hij geen invloed op heeft, zoals netcongestie en bezwaren van omwonenden die de bouw van nieuwe woningen kunnen vertragen. “Natuurlijk moeten we zien wat de invoering van de Omgevingswet precies betekent, maar de projecten die in gang zijn gezet, kunnen gewoon doorgang vinden.”

Besluit door college

En daar is ook in de Bommelerwaard grote behoefte aan. In Zaltbommel en in bijna ieder van de 13 dorpen binnen de gemeentegrenzen wordt dan ook bijgebouwd. Grotere wijken bij de stad en plukjes woningen in en aan de kleinere kernen. “Onze ambitie is om tot en met 2031 zeker 2.100 woningen toe te voegen en we zitten op koers.” Toch zette de gemeente nieuwe aanvragen voor woningen en maatschappelijke voorzieningen voor – mogelijk – een jaar lang on hold vanwege de invoering van de Omgevingswet. Van Leeuwen: “Dat deden heel veel gemeenten, maar die hebben dat ambtelijk besloten. Wij hebben hier als b en w een officieel besluit over genomen en dat ook bekendgemaakt. Initiatiefnemers kunnen overigens wel advies krijgen over hun plannen, zodat zij door kunnen gaan met de uitwerking.”

Van Leeuwen geeft aan dat de impact van het besluit te overzien is, omdat de hausse aan nieuwe plannen in zijn gemeente al eerder plaatsvond. “Ik geloof dat de Omgevingswet inmiddels al zes keer is uitgesteld. Initiatiefnemers probeerden vorig jaar – voor de voorlaatste beoogde invoeringsdatum van 1 januari 2023 – al hun projecten in te dienen. Die zijn inmiddels allemaal in procedure gebracht.”

Beperkte capaciteit

De soep wordt daarom volgens Van Leeuwen niet zo heet gegeten als die is opgediend, want de bouwprojecten in de gemeente gaan gewoon door, zegt hij. Toch neemt dat niet weg dat de invoering van de Omgevingswet veel vraagt van de capaciteit van een kleine gemeente zoals Zaltbommel, dat slechts 30.000 inwoners telt.

“Iedere gemeente heeft te maken met beperkte capaciteit en dat geldt ook voor ons. Daar komt een dergelijke ingrijpende wetswijziging nog eens bij. Iedere maandag zijn al onze ambtenaren alleen maar bezig om zich het werken met de Omgevingswet eigen te maken. Dat vraagt de nodige focus.”

Zeker een jaar nodig

Daarbij gaat Van Leeuwen ervan uit dat de eerste periode voor geen enkele gemeente heel gemakkelijk zal verlopen. “We komen in een compleet nieuwe wereld terecht en dan krijg je onherroepelijk met kinderziektes te maken. Ik vind het moeilijk te zeggen of het lukt binnen een redelijke termijn goed met de Omgevingswet te werken, simpelweg omdat we die ervaring nog niet hebben. Wel maak ik mij op voorhand zorgen over de werking van het DSO, het digitale stelsel.”

De wethouder verwacht dat het zeker een jaar zal duren voordat een eerste balans opgemaakt kan worden over het effect van de nieuwe wet voor de praktijk van gebiedsontwikkeling in zijn gemeente. En of de pauzeknop die Zaltbommel heeft ingezet de nodige vruchten afwerpt.

Na die beginfase gaat Van Leeuwen er in ieder geval wel vanuit dat de Omgevingswet ‘in the end’ de nodige voordelen zal bieden. Hij legt daarbij vooral de nadruk op snellere en eenvoudigere procedures. “Dat de regeldruk vermindert, is iets waar eigenlijk iedereen behoefte aan heeft.”