A license to build…

Technische innovaties mogelijk door bestemmingsplan

Eindhoven is ‘de slimste regio van Europa’. Er heerst trots op wat is bereikt en wat nog kan komen op de HTCE. Naast ‘echte’ technische innovaties heeft ook op het niveau van bestemmingsplannen, regels en handhaving vernieuwing plaatsgevonden. Vernieuwing die de technische innovaties mede mogelijk maken. Het innovatieconcept van de HTCE (open innovatie, clusteren en uitwisselen van kennis) en het ruimtelijk concept gaan hand in hand. ‘We hebben een goede zakelijke relatie’, aldus Jerry de Rijke (Legal Counsel Environment & Safety, Philips). Er is onderling vertrouwen.

Op de HTCE komen belangen bij elkaar, het is een gezamenlijk project. Het verouderde bestemmingsplan uit 1965 is tot 2012 vigerend geweest. ‘Daar had de gemeente heel formeel mee om kunnen gaan, maar dat deed men niet.’ De vertrouwensrelatie is goed.

Eén omgevingsvergunning

Op de hele HTCE is één omgevingsvergunning afgegeven aan de coöperatieve vereniging waarvan vrijwel alle bedrijven op de HTCE lid zijn. De eisen uit de milieuvergunning zijn privaatrechtelijk doorgelegd door naar alle gebruikers en huurders. De controle van de omgevingsvergunning vindt primair plaats door de coöperatie waarbij de gemeente bewust de keuze heeft gemaakt om op het systeem te controleren.

Gemeente Eindhoven en Philips hebben hierover een convenant gesloten. De coöperatieve vereniging controleert de bedrijven op de HTCE, de gemeente Eindhoven controleert via een systeem van audits de coöperatieve vereniging, uiteraard met behoud van al haar bevoegdheden om in te grijpen indien noodzakelijk. Een publieke taak, controle en handhaving van milieu en veiligheidseisen, wordt privaat uitgevoerd.

Geen ordinair bedrijventerrein

Innovatie ontstaat bij verbinding, onverwachte contacten en uitwisseling van ideeën. Daarom zijn er binnen de individuele gebouwen geen grote ontmoetingsruimtes of eigen kantines, wat ook in het bestemmingsplan is vastgelegd. Aldus Esther van den Nieuwelaar (gemeente Eindhoven). Dit is centraal in ‘de Strip’ georganiseerd. Risicovolle bedrijven zijn centraal gelegen. De kenniswerkers ‘moeten’ elkaar wel ontmoeten in de Strip, waar de risicogevoelige activiteiten zijn geclusterd.

De sterke band tussen bestemmingsplan, de ruimtelijke inrichting en het concept van open innovatie moet er ook voor zorgen dat de HTCE niet afglijdt naar een ‘ordinair bedrijventerrein’. De gemeente en Philips hebben daarom ook samen een lijst van ‘research and development’ bedrijvigheid opgesteld om selectie aan de poort van innovatieve bedrijven mogelijk te maken.

Nieuwe ruimte; thematisch, gebiedsgericht en met vaste partner

Voor de toekomst wordt in Eindhoven nagedacht over nieuwe ruimtelijke ordening, gemeente breed. Ronald Rijnen (sectorhoofd RO, gemeente Eindhoven) noemt dit ‘nieuwe ruimte’, dat langs drie peilers loopt: thematisch, gebiedsgericht en met vaste partners. De centrale vraag hierin is: ‘welke regels hebben we allemaal, waarom, zijn ze nog nodig, of kan het anders?’

Vaste partners

Thematisch: welstandsbeleid, groenbeleid, parkeerbeleid worden ter discussie gesteld. Gebiedsgericht komen er zes proeftuinen om te kijken wat er gaat gebeuren als er geen welstand is, als er geen parkeernormen zijn? zijn bijvoorbeeld corporatie Woonbedrijf en de TU/e. Hier hoeft de gemeente niet bovenop te zitten, zij kunnen meer verantwoordelijkheden krijgen.

De toekomst staat nog in de kinderschoenen, maar de gemeente is bereid om er proefondervindelijk achter te komen. ‘Durf je kwetsbaar op te stellen en schiet niet meteen wanneer een klein aspect mis gaat weer in de oude rol’, aldus Rijnen. Geen vrijbrief of ‘licence to build’ anno 2014, maar zoeken naar wie welke verantwoordelijkheid los kan laten en aan kan.