2013.02.20_Aanbesteding: drama of kans_660

Aanbesteding: drama of kans

20 februari 2013

3 minuten

Opinie De Fyra is opnieuw een debacle dat geweten wordt aan de aanbesteding. Het lijkt een trend te worden. De renovatie van het Stedelijk Museum, de thuiszorg, het onderhoud van NS-materieel en de Fyra zijn enkele voorbeelden waarbij het doel van de aanbesteding - burgers krijgen een publieke dienst voor de beste prijs - geheel verkeerd is uitgevallen. Daarvoor zijn verschillende oorzaken: het blijkt vaak moeilijk te zijn om een behoorlijke kwaliteitsbeschrijving op te stellen, de juridificering van de afspraken en vooral: niet de beste prijs, maar de laagste prijs blijkt vaak dominant te zijn.

Voor het grondbeleid kennen we over het algemeen eenzelfde actieve concurrentiebevordering. Grond- en vastgoedontwikkeling kunnen ook onderhevig zijn aan de aanbestedingsplicht. En als er geen sprake is van plicht hebben veel overheden daar beleid voor ontwikkeld. Ook hier is het doel: de beste ontwikkeling voor de beste prijs. In het grondbeleid komt daar tegenwoordig nog bij: bij voorkeur met de minste risico’s in grond- of vastgoedoverdracht. En daarin onderscheidt ‘gebiedsontwikkeling’ zich van ‘inkoop’. Maar het met een aanbesteding vroegtijdig binnenhalen van zekerheden over de grondprijs en risico-overdracht behoort voorlopig tot het verleden.

Is dit een pleidooi tegen aanbesteding? Neen, integendeel. “Niet de aanbesteding is het probleem, maar de manier waarop die wordt aangepakt”, zo constateert een aanbestedingsexpert in de Volkskrant en daar ben ik het van harte mee eens. Aanbestedingen moeten bewerkstelligen dat de markt wordt uitgedaagd om met een beter product te komen. Dit vergt overigens zowel kennis van de markt als van de gebiedsontwikkeling. En dat is nog niet eens zo makkelijk: de doorlooptijd is over het algemeen lang en in de huidige markt is opperste flexibiliteit in programmering en fasering noodzakelijk om de vraag te kunnen bedienen en het risico van de voorinvestering te beperken. Het simpelweg vragen om het beste plan, voor de hoogste (grond)opbrengsten en met het minste risico leidt dan niet tot een beter product, maar tot een gecalculeerde aanbieding. En wie het meeste belooft, die wint de aanbesteding.

Hoe dan wel aanbesteden? Om te beginnen is het goed om marktpartijen te betrekken bij de uitvraag en de procedure. Communicatie mag best, als het speelveld maar transparant en gelijk blijft. Soms is een marktconsultatie nuttig alvorens een aanbesteding te starten. Als de potentie van een gebied bekend is, kan in de uitvraag de kwalitatieve beoordeling voorrang krijgen op de financiële kant. In de uitvraag is vervolgens het formuleren van doelen belangrijker dan het formuleren van resultaten. Leg vast wat echt noodzakelijk is (eisen), maar geef ruimte voor niet voorziene oplossingen (wensen). En tot slot, gebiedsontwikkeling berust op vertrouwen. En vertrouwen berust op een combinatie van openheid, bekwaamheid en constructief gedrag. Het opslaan en delen van ervaringen wordt daardoor steeds belangrijker.

Roger Kersten


Cover: ‘2013.02.20_Aanbesteding: drama of kans_660’


Portret - Roger Kersten

Door Roger Kersten

Partner en strategisch adviseur gebiedsontwikkeling bij Akro Consult


Meest recent

Woonboulevard Utrecht door PixelBiss (bron: Shutterstock)

Van woonboulevard naar woonwijk: geleerde lessen voor transformatie

Terwijl onze steden overlopen, is er nog ruimte zat op de woonboulevard. Gemeenten zien kansen voor het mixen van functies en het toevoegen van woningen. Waar moeten zij rekening mee houden?

Onderzoek

1 mei 2025

Vogelvlucht van Drie Hoefijzers, Breda door AM (bron: AM)

Van brouwerij tot binnenstedelijk woongebied, gebiedstransformatie Drie Hoefijzers afgerond

Breda is een nieuw binnenstedelijk woonmilieu rijker: gebiedsontwikkelaar AM heeft de transformatie van een voormalig brouwerijterrein afgerond. Jaap van Engelshoven, directeur ontwikkeling, volgde het traject van nabij en kijkt terug.

Casus

30 april 2025

Am Tacheles met zicht op passage en binnenplein door Kees de Graaf (bron: Kees de Graaf)

Exclusieve verdichting in Berlijn: project Am Tacheles roept discussie op

In het Tacheles-gebied in de Berlijnse binnenstad maakten krakers en kunstenaars plaats voor een hoogwaardig en vooral high-end woon-, werk- en winkelgebied: Am Tacheles. Niet bij iedereen roept dat positieve reacties op.

Uitgelicht
Casus

30 april 2025