Caravans door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Beeldessay: stilte voor de gebiedsontwikkelaars

1 december 2023

2 minuten

Opinie De ruimte in onze steden wordt schaarser en schaarser. De laatste open plekken zijn niet alleen goud voor gebiedsontwikkelaars, maar vormen ook een laatste doorkijkje naar het verleden. In zijn beeldessay ‘stilte voor de gebiedsontwikkelaars’ brengt Joost Zonneveld de laatste rafelrand binnen de Amsterdamse Ring in beeld.

Als bewoner van de Amsterdamse Schinkelbuurt rijd ik iedere dag over het Havenstraatterrein in Zuid. Het is een bijzonder stukje stad waar de tijd stil lijkt te staan. Vanwege de graffiti, de half verroeste loodsen en de enorme plassen die er liggen als het flink geregend heeft. Vanwege de tweedehandswinkels die iedere dag op een aanzienlijke groep koopjesjagers kunnen rekenen. Vanwege de ondernemers in de loodsen die zich nauwelijks laten zien maar soms via een open deur de voorbijganger een blik gunnen van wat zich binnen afspeelt. En vanwege de wirwar van tramsporen die eindigen/beginnen bij het voormalige Haarlemmermeerstation.

Het is een fascinerend terrein dat in 1915 in gereedheid werd gebracht als emplacement voor de spoorverbinding Amsterdam-Haarlemmermeer-Aalsmeer en vanaf de jaren 70 van de vorige eeuw – toen een trein op dit traject niet langer rendabel bleek – in gebruik is als bedrijventerrein. Maar steeds hingen nieuwe plannen boven het gebied en die gingen steeds om verschillende redenen niet door – waarbij de bouwcrisis en verzet van de zittende gebruikers van het terrein een hoofdrol speelden.

De meest recente plannen voor woningbouw op het terrein werden aanvankelijk nog gedwarsboomd door het succesvolle protest van de vrijwilligers van de Electrische Museumtramlijn Amsterdam. Zij hadden met hun volledige collectie historische trams moeten verkassen. Daar stak de Raad van State een stokje voor. Er kwam vervolgens een polderoplossing (het museum mag blijven maar met minder trams) en daarmee staat de deur wagenwijd open voor een gebiedsontwikkelaar die de door de gemeente gevraagde 500 woningen (en onder meer een basisschool en bedrijfsruimte) wil realiseren. Het is het lot van menige rafelrand, het is stilte voor de gebiedsontwikkelaars.

Bank met graffiti door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

‘Bank met graffiti’ door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


Inboedels door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

‘Inboedels’ door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


Mevius verbleekt door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

‘Mevius verbleekt’ door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


De Duiventil door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

‘De Duiventil’ door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


Loods Havenstraatterrein door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

‘Loods Havenstraatterrein’ door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


Spoorbalken door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

‘Spoorbalken’ door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


Oude loodsen en nieuwbouw door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

‘Oude loodsen en nieuwbouw’ door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


Zonder titel door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

‘Zonder titel’ door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


Spoor door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

‘Spoor’ door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


AT5-journalist Ronald Olsthoorn maakte dit jaar de prachtige documentaire ‘De strijd om de Havenstraat’ over de gebruikers van het gebied die zich verbonden voelen met deze vrijplaats en hier willen blijven werken – en soms wonen. De vijfdelige documentaire is hier te bekijken.


Cover: ‘Caravans’ door Joost Zonneveld (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


Portret - Joost Zonneveld

Door Joost Zonneveld

Voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu


Meest recent

Rij deelfietsen in Antwerpen door Martin Bergsma (bron: shutterstock)

Traditioneel fietsdeelvervoer kan veel ruimte besparen

In een moderne gebiedsontwikkeling is de introductie van deelmobiliteit inmiddels meer regel dan uitzondering, maar de vorm is vaak wel onderwerp van discussie. Eindhoven onderzoekt de voordelen van een ‘ouderwets’ stadsbreed deelfietssysteem.

Onderzoek

18 september 2025

Winterse luchtfoto van de Zaan en de nieuwe Zaanbrug bij Wormerveer door Aerovista Luchtfotografie (bron: shutterstock)

Hoe je als woningcorporatie de opgaven en kansen effectief koppelt

Veel woningcorporaties zien woningen bouwen en verhuren al lang niet meer als enige taak; allerlei maatschappelijke opgaven vragen én hebben hun aandacht. De Zaanse corporatie Parteon zoekt de oplossingen in samenhang.

Onderzoek

17 september 2025

Luchtfoto van station Zwolle gezien vanuit het centrum door Remke Luitjes (bron: shutterstock)

Rijkssturingskompas legt basis voor nationale betrokkenheid bij grote gebiedsontwikkelingen

Het Rijk maakt aanstalten om zich weer in te zetten voor concrete gebiedsontwikkelingen. Het Rijkssturingskompas, ontwikkeld door de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling, moet helpen in die ambitie.

Onderzoek

16 september 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op