Door Fred Hobma
8 feb 2017 - Nederland wordt door de internationale gemeenschap gezien als een voorbeeldland van goede ruimtelijke ordening. We hebben een sterke reputatie op het gebied van ruimtelijke planning. Er is daarom vanuit het buitenland altijd veel interesse voor ons ruimtelijke ordeningssysteem. Die interesse strekt zich ook uit tot de juridische zijde van de ruimtelijke ordening. Handboeken over het ruimtelijk bestuursrecht in de Nederlandse taal zijn er genoeg, maar die zijn uiteraard van weinig betekenis voor buitenlandse geïnteresseerden. Voor hen is er nu het boek Planning and Development Law in the Netherlands. Het beschrijft de formele kant (het wettelijk systeem), maar ook de implementatie van plannen door middel van overeenkomsten tussen gemeenten en ontwikkelaars.
De doelgroep bestaat behalve uit buitenlandse onderzoekers en praktijkbeoefenaren ook uit studenten. Steeds meer opleidingen in Nederland worden in de Engelse taal gedoceerd. Planning and Development Law in the Netherlands kan daarom worden gebruikt door opleidingen als Real Estate, Regional and Urban Planning, Policy Sciences of Planning Law.
Er
wordt wel gezegd dat in Nederland een ‘westenwind’ waait, waarmee
wordt bedoeld dat we in onze maatschappij sterke invloeden vanuit de
Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk ondervinden. Ook wat
betreft gebiedsontwikkeling wordt regelmatig naar de Angelsaksische
landen gekeken. Het zijn landen met een in vergelijking met Nederland
kleinere overheidsrol en meer ruimte voor de private sector. In ons
land is een verschuiving naar meer ruimte voor de private sector
zichtbaar. Nieuwe begrippen als organische gebiedsontwikkeling en
uitnodigingsplanologie getuigen daarvan. Voor studenten, onderzoekers
en praktijkbeoefenaren is het daarom interessant dat op meerdere
plaatsen in Planning
and Development Law in the Netherlands
korte vergelijkingen worden gemaakt tussen Nederlandse
gebiedsontwikkelingsinstrumenten en die in andere landen. Zo krijgt
de lezer inzicht in de wijze waarop sommige onderwerpen met name in
de Verenigde Staten of Verenigd Koninkrijk zijn geregeld en worden
toegepast.
Planning
and Development Law in the Netherlands
bevat een uitgebreide lijst met de Engelse vertaling van Nederlandse
ruimtelijk bestuursrechtelijke begrippen. Van bestemmingsplan
(land-use
plan)
tot bouwclaim (development
rights)
en veel meer. Gebiedsontwikkelaars die zich regelmatig in het Engels
moeten uitdrukken kunnen daarmee hun vocabulaire uitbreiden.
In
de hoofdstukken komt het volgende aan de orde:
Planning powers beschrijft de bevoegdheden van de overheid. Onderscheid wordt gemaakt tussen reactive powers (bijv. het vereisen van een omgevingsvergunning voor een bouwproject) en proactive powers (bijv. onteigening). Ook EU planning powers en financial powers komen aan de orde.
Planning and property rights behandelt de inbreuken op het eigendomsrecht (van grond en gebouwen) door middel van het vaststellen van bestemmingsplannen, voorkeursrechten (pre-emption rights) en onteigening (expropration). In dit verband worden ook planschadevergoeding (planning compensation) en onteigeningsschadeloosstelling besproken. Het blijkt dat vergeleken met andere landen Nederland ruime mogelijkheden voor schadevergoeding kent.
The environmental permit bespreekt het toetsingskader en de procedure van de omgevingsvergunning voor een bouwproject. Daarom wordt ingegaan op o.a. the Building Decree (Bouwbesluit) en the policy document on external appearance (welstandsnota).
Statutory spatial plans staat met name stil bij procedure en inhoud van het bestemmingsplan. Ook de rechtsbescherming (scope of judicial review) en de afwijking van bestemmingsplannen worden besproken. Geconstateerd wordt dat Nederlandse bestemmingsplannen een preciezer soort regulering kennen dan vergelijkbare plannen in de meeste andere landen.
Private law planning instruments gaat in op de vele privaatrechtelijke wijzen waarmee gebiedsontwikkeling plaatsvindt. Active land policy, ground lease, public private partnerships en cost recovery (kostenverhaal) zijn o.m. onderdelen van dit hoofdstuk.
Infrastructure planning law gaat over de procedures voor de aanleg van hoofdinfrastructuur. Het blijkt dat in vele landen de laatste jaren versnellingen zijn doorgevoerd in procedures.
Research obligations regarding environmental aspects of spatial planning bespreekt de vele onderzoeken die plaats moeten vinden voordat een ruimtelijk plan kan worden vastgesteld: environmental impact assessment, noise, air quality, external safety, soil assessment en meer.
Planning and Development Law in the Netherlands
F.A.M. Hobma and P. Jong
IBR, The Hague, 2016
140 p., € 34.95
ISBN 978-94-6315-012-5
www.ibr.nl/publicaties/ibr-publicaties
