Combimeren!

De transitie wordt ingegeven door een drietal veranderingen. Ten eerste zal gebiedsontwikkeling moeten inspelen op de meer bepalende rol die eindgebruikers in het ontwikkelingsproces spelen. Ten tweede zal gebiedsontwikkeling in staat moeten zijn een grotere bijdrage te leveren aan de duurzaamheidsambities van steden. Ten derde zal gebiedsontwikkeling steeds meer gaan over transformatie van het bestaande stedelijke landschap en steeds minder over de uitbreiding ervan. De transitie moet daarmee leiden tot een nieuwe manier van omgaan met investeren in het nieuwe ten opzichte van het bestaande. Ik vat deze verandering samen in het nieuwe werkwoord ‘Combimeren’.

Combimeren is kortweg meerwaarde creëren door het maken van combinaties. Jurgen van der Heijden vat de verandering in zijn boek ‘Combineer wat je hebt: Duurzaamheid door het verbinden van maatschappelijke functies’ (2010) samen als ‘van specialisatie naar recombinatie’. Recombinatie staat voor het steeds opnieuw combineren van dezelfde bouwstenen in volgende unieke combinaties, zoals een broer en zus recombinaties zijn van hetzelfde DNA. ‘Recombinatie moet van twee kanten komen: wonen moet voordeliger worden door energie opwekken, en energie opwekken moet voordeliger worden door de woning. Voor bewoners is dit aantrekkelijk. Zij kunnen zelf helpen om dit te realiseren door zich als ondernemer op te stellen, maar veelal zullen zij ook andere ondernemers nodig hebben. Samenwerking tussen ondernemers onderling is nodig om gerecombineerde productie te realiseren.’ Zo kun je ook denken aan de zorgboerderij of het gebruikmaken van restwarmte. De truc is dat de opbrengsten van het samenwerken groter zijn dan de transactiekosten die met het samenwerken gemoeid gaan. We noemen dit synergie; immers synergie is de meerwaarde van samenhang door samenwerking.

Om dit principe alvast wat te oefenen heb ik zelf in 2011 ook gecombimeerd, wat heeft geresulteerd in een zoon, die is geboren op de laatste dag van het jaar. Ellen en ik hadden het idee dat we wel aardig kunnen samenwerken en durfden het daarom aan om onze samenhang eens flink te verstoren door van ons tweetal een gezin te maken: ‘Met jou in ons leven; Een andere dynamiek. Een nieuwe evenwicht; Een groot geluk’ valt er op het geboortekaartje te lezen. Welnu, dat nieuwe evenwicht is er natuurlijk nog niet. Daar zullen we nog hard aan moeten (samen)werken, maar we ervaren nu al wel het geluk: de meerwaarde van onze Combimeren!

Combimeren is gericht op verrijken en dan niet alleen in financiële zin. Het gaat erom nieuwe combinaties te maken tussen bestaande zaken of met nieuwe of bestaande zaken op een andere manier te verbinden. Vooral dat laatste is interessant. Omdat het verdienmodel tussen vastgoed, energie en de gebruiker loopt via achtereenvolgens de aansluiting, de energierekening en het huurcontract zijn er weinig incentives om het geheel eens duurzamer te gaan regelen. Dat gebeurt wel als je de energiecomponent uit al deze contracten samenvoegt tot een energieprestatiecontract. Dan wordt het ineens mogelijk om besparingen op de energierekening in te zetten om energiebesparende installatietechnische en bouwkundige maatregelen te financieren en zo kostenneutraal te verduurzamen en het binnenklimaat te verbeteren.

De techniek is niet belemmerend voor de transitie van gebiedsontwikkeling. Er kan technisch al veel meer dan wij kunnen organiseren. Oude verdienmodellen en angst voor de complexiteit van samenwerken met onbekende partijen vormen de voornaamste belemmeringen voor de transitie. Mijn professionele en persoonlijke uitdaging voor 2012 vallen samen. Ik ga leren Combimeren. En daag u uit om mee te doen: samen op zoek naar nieuwe verdienmodellen en samenwerkingsvormen die helpen meerwaarde te realiseren door te combineren!