Woningbouw door GLF Media (bron: shutterstock.com)

Contourennotitie schetst eerste richtingen voor nieuwe Nota Ruimte

9 oktober 2023

3 minuten

Nieuws Vooruitlopend op het verschijnen van een nieuwe Nota Ruimte heeft demissionair minister De Jonge eind vorige week de zogenoemde Contourennotitie naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarin benoemt hij de urgente ruimtelijke keuzes die gemaakt moeten worden en komt hij met een eerste inhoudelijke richting voor een rechtvaardige verdeling van die ruimte.

De noodzaak om urgente ruimtelijke opgaven op te pakken wordt versterkt door ontwikkelingen zoals bevolkingsgroei, klimaatverandering, toenemende sociaal-culturele verschillen en internationale afhankelijkheid. De hoeveelheid ruimte is een gegeven terwijl de transities alleen maar om meer ruimte vragen.

Nederland moet kiezen waar, hoe en waaraan we ruimte bieden om ervoor te zorgen dat de huidige zekerheden – zoals voldoende voedsel, schoon drinkwater en energie – ook voor toekomstige generaties blijven bestaan. En keuzes maken betekent ook dingen niet meer doen. 

Keuzes niet afwentelen

De Contourennotitie beschrijft voor het rechtvaardig verdelen van de ruimte drie leidende principes:

  • Keuzes moeten niet leiden tot het afschuiven van problemen. Niet naar volgende generaties. Niet naar andere gebieden. Lasten en lusten moeten eerlijk worden verdeeld.
  • Verder moet recht worden gedaan aan de schaarse en waardevolle ruimte. Waar het kan moeten functies slim en met kwaliteit gecombineerd worden.
  • Er moet recht worden gedaan aan de eigenheid van de regio’s: we beschermen en benutten wat er is en werken aan lokaal passende oplossingen.

De gesteldheid van ons water- en bodemsysteem zal meer dan ooit bepalend worden voor wat kan.

We willen heel Nederland benutten en heel Nederland in haar regionale verschillen recht doen
Demissionair minister Hugo de Jonge

Water en bodem worden daarom ‘sturend’ bij de te maken keuzes. Zo bouwen we bijvoorbeeld niet meer buitendijks, houden we rekening met slappe bodems en de beschikbaarheid van voldoende drinkwater.

Ruimtelijke hoofdstructuur

De Contourennotitie benoemt drie ‘bewegingen’: 

  • Naar een evenwicht tussen landbouw en natuur in heel Nederland: voor een toekomstbestendige landbouw en herstel van de biodiversiteit.
  • Naar een klimaatneutrale en circulaire samenleving: voor schonere energie, duurzamere vervoersstromen en het samenbrengen van vraag en aanbod.
  • Naar sterke regio’s, steden en dorpen in heel Nederland: toekomstperspectief voor alle gebieden.
Nieuwbouw Heerhugowaard door Rudmer Zwerver (bron: Shutterstock)

‘Nieuwbouw Heerhugowaard’ door Rudmer Zwerver (bron: Shutterstock)


Deze bewegingen zijn onderling sterk met elkaar verbonden. In de opmaat naar een nieuwe Nota Ruimte werkt het kabinet aan een ruimtelijke hoofdstructuur. Hierin laten kaarten zien hoe Nederland zich tot 2050 kan ontwikkelen.

Heel Nederland

De Contourennotitie richt zich nadrukkelijk op heel Nederland. Waar de ruimtelijke ordening eerder nog prioriteit gaf aan het sterker maken van wat al sterk was, is het nu noodzaak om alle regio’s beter te benutten, waardoor er voor alle delen van ons land een toekomstperspectief komt.

Met een belangrijke rol voor een beter evenwicht tussen landbouw en natuur en de overgang naar een kringloopeconomie. En met een stevige inzet op economie, wonen, infrastructuur en voorzieningen in meer regio’s en steden dan nu het geval is. Ook in regio’s waar groei minder voor de hand ligt, wil het rijk zorgen voor voldoende voorzieningen met plek voor kleinschalige verdichting van steden en dorpen. 

Voor bestaande energie- en mobiliteitsnetwerken zijn grote aanpassingen nodig om genoeg schone energie op te wekken en vervoer te verduurzamen

Voor zeven regio’s verspreid over het land worden nu al verstedelijkingsstrategieën opgesteld om de groeiopgave aan te kunnen. In de Contourennotitie schrijft het kabinet dat in meer regio’s kansen zijn voor een verdere schaalsprong: Eindhoven, de Stedendriehoek, Twente, Zuid-Limburg en een verdere uitloop van de verstedelijkingsstrategie Groningen-Assen naar Emmen.

Functies bundelen

Voor bestaande energie- en mobiliteitsnetwerken zijn grote aanpassingen nodig om genoeg schone energie op te wekken en vervoer te verduurzamen. Deze functies moeten zoveel mogelijk worden gebundeld. Het ruimtelijk samenbrengen van vraag en aanbod helpt verspilling van grondstoffen en energie tegen te gaan en voorkomt verrommeling van het landschap en verlies van economische waarde door transport.

Maatregelen zijn nodig om een voldoende aanbod aan schoon drinkwater te waarborgen, de kwaliteit van de natuur te verbeteren en de landbouw toekomstperspectief te bieden. Zowel landbouw als natuur zijn afhankelijk van het herstel van het water- en bodemsysteem. Meer ruimte langs de rivieren en een hoger waterpeil in de veenweidegebieden kunnen zorgen voor een meer uitgebreide en toekomstbestendige ecologische hoofdstructuur, met een binnen Europa unieke delta-natuur. Daarbij is het van belang dat er een economisch sterke landbouw is met voldoende verdienvermogen. 


Cover: ‘Woningbouw’ door GLF Media (bron: shutterstock.com)


rijksoverheid logo

Door Rijksoverheid

rijksoverheid.nl


Meest recent

Participatie bij een grote verbouwing door Natalya Kosarevich (bron: shutterstock)

Participatie bij een grote verbouwing

De grote verbouwing van Nederland is niet gebaseerd op een eenmalig groots en meeslepend besluit, aldus Co Verdaas. Het is een proces van vele kleine en grotere besluiten. Hoe moeten dan de spelregels rondom participatie worden opgesteld?

Analyse

8 oktober 2025

Het team achter Huis van de Toekomst bestaat uit kunstenaars, professionals en buurtbewoners door Havensteder (bron: Huis van de Toekomst)

De urban curator als noodzakelijke verbinder in de lokale energietransitie

Een van de meest veelbelovende scenario’s voor de energietransitie is de overgang naar duurzame, lokaal opgewekte en gedeelde energie. Dat is echter een lastig traject. Kan de ‘urban curator’ helpen als verbinder?

Onderzoek

7 oktober 2025

De passende spelregels voor gebiedsontwikkeling door Esther Dijkstra (bron: Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling)

Tussen samenhang en sectoren: de passende spelregels voor gebiedsontwikkeling

In het openingsartikel van de nieuwe Gebiedsontwikkeling.krant proberen Marlon Boeve, Co Verdaas en Tom Daamen tot de juiste spelregels voor gebiedsontwikkeling te komen door te focussen op de eeuwige strijd tussen ‘samenhang’ en ‘sectoren’.

Uitgelicht
Analyse

7 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op