De enorme voorsprong die monumenten hebben op gewone oudere gebouwen of op nieuwbouw, is dat veel mensen ervan houden. Monumenten zijn ankers in de leefomgeving, dikwijls dierbare objecten. Dat trekt ook investeerders aan. In mijn eigen woonomgeving, de grachtengordel van Amsterdam, rijden containerwagens af en aan voor de verbouwing van 17e eeuws erfgoed. Veel prachtige voorbeelden van geslaagd hergebruik zie ik bovendien jaarlijks binnenkomen voor de prijs van het NRP, de Gulden Feniks, waarvoor de inzendtermijn nog tot eind januari 2013 loopt.
Als er één ding is dat de crisis meer dan duidelijk maakt, is dat de toekomst van monumenten in handen is van deze gebruikers en investeerders. Gebruikers die plezierig willen wonen, werken en recreëren in uniek erfgoed. Een andere les uit de crisis is die van de vraaguitval. De markt, die in het verleden werd gedicteerd door de aanbodkant, kan alleen nog floreren als zij eindelijk wenst te luisteren naar de gebruiker. Deze omslag voltrekt zich in het normale vastgoed in rap tempo. De markt moet wel.
In monumentenland spelen echter nog andere krachten. Publieke en private monumentenbeschermers verdedigen het collectieve belang van ons cultureel erfgoed met verve. Niet zelden vliegen zij elkaar in de haren. Maar erger nog, er is veel te weinig oog voor die o zo noodzakelijke gebruiker en investeerder. De bescherming gaat dikwijls ten koste van de toekomstige gebruiksmogelijkheden van het erfgoed, dat alleen goed in stand blijft als het duurzaam wordt gebruikt en als investeerders rendement maken. Mijn dringende advies is daarom: monumentenzorgers, stop met achterhoedegevechten en zorg voor een beschermingskader, waarbinnen de gebruiker vrijheid krijgt om het dierbare erfgoed met liefde te onderhouden en te bewonen! Hierin liggen de kansen, die de crisis ons biedt. Zorg dat de verleidelijkheid van karakteristiek erfgoed haar voorsprong op het gangbare vastgoed te gelde kan maken. Meer ruimte in wet- en regelgeving en meer ruimte in het denken van handhavers verhoogt de kans op rendement en verlaagt het investeringsrisico. Een juiste balans tussen beschermingsmaatregelen en het scheppen van voorwaarden, die gebruikers en investeerders nodig achten voor toekomstwaarde zal de sector een enorme stimulans kunnen geven.
Zie ook:
Door Frank Bijdendijk
Voorzitter van het Nationaal Renovatie Platform
