Duurzaam is dierbaar

Analyse duurzaamheid

De hoofdredactie van gebiedsontwikkeling.nu heeft Henk Puyleart en Henk Werksma (H2 Ruimte) gevraagd te reflecteren op de recente Output nr. 21 publicatie van het NIROV met de ‘state of the art over duurzaamheid‘. Onderstaand geven zij hun visie op de staat van duurzaamheid. Hun pleidooi om te starten met de mensen in een gebied, sluit aan bij de titel van het recent door Grafe uitgebrachte vlugschrift; dierbaar is duurzaam. Erken de emotionele band die bestaat tussen gebruikers en hun dagelijkse omgeving. Een noodzakelijke randvoorwaarde om de benodigde gedragsveranderingen op gang te brengen. Een belangrijke vraag voor institutionele instellingen, wat zijn de sleutels om de benodigde gedragsveranderingen op gang te brengen? Zeker nu uit internationaal onderzoek blijkft dat Nederland weer is gestegen op de lijst landen met te grote voetafdruk, we staan nu 9e in het rijtje landen die de aarde het meest uitleven.

De staat van duurzaamheid

Gebiedsontwikkeling en duurzame gebiedsontwikkeling zouden niet van elkaar moeten verschillen. Gebiedsontwikkeling zou per definitie duurzaam moeten zijn. In de publicatie “Doe de tienkamp” wordt dit verstandig handelen genoemd geïnspireerd door Joost Swanborn die duurzaam handelen omschrijft als je gezond verstand gebruiken. Dat het bijvoeglijk naamwoord duurzaam nog nodig is komt omdat we de afgelopen decennia niet altijd verstandig zijn geweest in gebiedsontwikkeling. Gebieden zijn ontwikkeld met weinig oog voor identiteit en het gebiedskapitaal (“territorial capital”). Anonimiteit is troef in vele ontwikkelingen. Herstructureringen en stedelijke uitleg, waar in het land dan ook, was meer van hetzelfde. Het aanbod domineerde de vraag. Met weinig oog voor de noden en wensen van eindgebruikers en weinig diepgravende marktanalyses zijn gebieden (her)ontwikkeld, waarbij het toekomstig gebruik en beheer van gebieden nauwelijks een rol heeft gespeeld. De schokkende ruimtelijke kwaliteit op vele kantoor- en bedrijventerreinen is het resultaten van dit onverstandig handelen. We hebben het onszelf ook niet makkelijk gemaakt met een grote hoeveelheid wet- en regelgeving vooral vanuit een thematische insteek. Ieder op zich legitiem, maar in gebieden komt alles samen en is het niet onlogisch dat regels (en bijbehorende) mensen elkaar in de weg zitten met juridisch figuurzagen en procesmatige haarkloverij tot gevolg (zie “Doorbreek de impasse”). Tot voor de crisis was er geld voldoende voor gebiedsontwikkeling. Met de wetenschap van 2012 kunnen we zeggen dat het niet verstandig was dat er veel overheidssubsidies beschikbaar was om onrendabele toppen te betalen. Dit heeft partijen lui gemaakt, creativiteit gesmoord en de aandacht vooral gericht op de korte termijn van projecten realiseren. Wie sprak er nog over investeringen die nodig zijn om het stedelijk gebied ook op langer termijn kwaliteit te geven? Makkelijke oplossingen in de vorm van stedelijke uitleg domineerden lastige gebiedsontwikkelingen binnen het bestaande stedelijk gebied. Zolang de overheid middelen heeft om in infrastructuur en andere bovenplanse voorzieningen te investeren was het makkelijk om projectontwikkelaar te spelen in een markt waar niemand het had over economische crisis en huishoudenskrimp.

Zie bijlage voor de volledige publicatie.

Zie ook:

• Publicatie 'Doe de tienkamp' - praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft ism H2ruimte
• Verslag IABR: The art of making the right connection