Thumb_stad en kapitaal_1_1000px

Gemeenten aan de grond

21 april 2011

2 minuten

Verslag Een groot aantal Nederlandse gemeenten koopt zelf grond (en gebouwen), maakt daar plannen voor, maakt de grond bouwrijp, legt voorzieningen aan en verkoopt vervolgens kavels aan marktpartijen die er kantoren, winkels, kantoren en bedrijfsbebouwing op realiseren. Deze gemeenten treden met het actief bedrijven van grondexploitatie feitelijk op als ondernemer en lopen dus risico s. Nu nagenoeg alle vastgoedprojecten stagneren en vertragen, dienen die risico s zich onbarmhartig aan. Men kampt met teruglopende inkomsten uit te realiseren grondexploitaties. Rentekosten lopen op als gevolg van van vertraging bij het uitrollen van de plannen op. Kosten van het maken van plannen en van externe adviseurs lopen door. Sommigen gronden komen nooit meer aan bod om te bebouwen. In het verlengde hiervan staan de totale gemeentelijke financiën onder druk, zo blijkt uit het rapport Financiële effecten crisis bij gemeentelijke grondbedrijven (Deloitte, 2010). De omvang en de effecten verschilt per gemeente. De totale "schade" kan op zo'n € 3 miljard worden begroot.

Tientallen Nederlandse gemeenten dreigen onder curatele te worden gesteld.

Het televisieprogramma Brandpunt besteedde in de aflevering van zondag 17 april aandacht aan de situatie. In deze uitzending vertellen burgemeester Ewald van Vliet van de gemeente Lansingerland (foto midden) en wethouder Margreet van Gastel van Arnhem (foto links) hun vermiddenhaal. René Buck en Friso de Zeeuw geven hun kritische visie. De reportage zet de probleemstelling heel helder neer.

Gemeenten aan de grond - Afbeelding 1

‘Gemeenten aan de grond - Afbeelding 1’


Met iets meer diepgang had tv-maker Aart Zeeman (foto rechts) kunnen ontsnappen aan het wat eenzijdige beeld dat gemeenten er een potje van maken. Zie externe links voor de reportage en het extra interview.

In tegenstelling tot private partijen hebben nog maar weinig gemeenten vlodoende afgeboekt op hun gronden en gemaakte kosten . Waar marktpartijen al weer voorzichtig naar voren kijken, richten veel gemeenten hun aandacht nog intern. Het effect van dalende grondprijzen is bij de meeste gemeenten nog niet verwerkt in grondexploitaties (residuele grondwaarden) en gaat men zlfs nog uit 1,5 tot 2 procent jaarlijkse waardestijging op grond. Veel gemeenten lijken te wachten op betere tijden, waardoor er geen beweging in de grondprijzen zit. Hoewel de financiële effecten beheersbaar zijn, gaan ze wel ten koste van andere gemeentelijke investeringen.
Gemeenten zouden meer risicoreserves aan moeten houden. Ook bestaat behoefte aan meer realisme en professionaliteit inde "planeconomie". Men moet afzien van sinterklaasplanning; het maken van té veel en té mooie plannen. Hoe hard deze cultuuromslag binnen de Nederlandse gemeenten nodig is zal de komende weken blijken, wanneer de gemeentelijke jaarrekeningen worden vastgesteld.


Cover: ‘Thumb_stad en kapitaal_1_1000px’



Meest recent

Bord op de bouwplaats door Martin Bergsma (bron: Shutterstock)

Afwegingskader voor versnelling woningbouwplannen: zo kunnen gemeenten beter prioriteren

Gemeenten staan bol van de woningbouwambities, maar leiden onder een gebrek aan daadkracht en middelen. De juiste afwegingen maken is dan ook essentieel. Wouter Jan Verheul en Koos Seerden helpen gemeenten om toch te kunnen versnellen.

Onderzoek

24 oktober 2025

Weekoverzicht donderdag 23 oktober door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van de frisse blikken die recht doen aan het verleden

Deze week waaide er een frisse wind door het vakgebied. De stad wordt vernieuwd vanuit het water, het dorre hout wordt gekapt en regels verdwijnen. Maar de lessen uit het verleden blijken ook nog steeds waardevol te zijn.

Weekoverzicht

23 oktober 2025

Emmerhout, Emmen door Teun van den Ende (bron: Teun van den Ende)

Erfgoed en leefbaarheid: over alledaags erfgoed in Utrecht en Emmen

Onderzoeker Teun van den Ende ging de afgelopen maanden op pad in zes steden om het antwoord te vinden op de vraag: welke rol speelt het cultureel erfgoed in de leefbaarheid van een wijk? In deze aflevering bezoekt hij Utrecht en Emmen.

Onderzoek

23 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op