Groene kansen voor Nederland in Canada

This article is available in English

Volgens Ovink gaat het uiteindelijk niet om de politiek, het duurzaamheidsbeleid en de professionals die met slimme oplossingen voor waterbeheer en klimaatadaptatie komen, maar om de samenleving en de mensen die daar onderdeel van uitmaken. De vraag is: hoe breng je die samenleving in beweging om samen klimaatadaptatie aan te pakken? Onderdeel van het antwoord is door het veranderen van de cultuur en het duurzaamheidsverhaal: “van minder kwaad naar meer goed doen”, aldus professor Raymond Cole werkzaam bij de University of British Columbia, die sprak tijdens de Canadian Green Building Conference in Vancouver. Beide conferenties maakten deel uit van de handelsmissie naar Toronto en Vancouver onder leiding van minister Ploumen van 26 mei tot 4 juni 2015. De handelsmissie sloot aan op het staatsbezoek aan Canada door koning Willem-Alexander en koningin Maxima ter ere van 70 jaar bevrijding.

“Bring in the Dutch”

In Toronto stond het programma van de handelsmissie vooral in het teken van water- en overstromingsmanagement. De stad kampt met overstromingen van de Don River, heftige regenbuien, extreme droogte in de zomer en in de winter extreme kou en ijsstormen. Al deze klimaatgerelateerde incidenten hebben invloed op de leefbaarheid van de stad en het welzijn van haar inwoners, om nog maar te zwijgen over de (financiële) schade. Deze schade wordt vaak hersteld met “financiële middelen die ook anders in de regio en stad besteed hadden kunnen worden”, aldus minister Murray van Milieu en Klimaatverandering. Vanuit de gemeente Toronto is er behoefte aan kennis en nieuwe inzichten om deze klimaatgerelateerde incidenten te kunnen voorkomen of zoveel mogelijk te beperken. De vraag is immers niet of, maar wanneer er weer een overstroming zal plaatsvinden.

Henk Ovink vertelt dat water de verbindende kracht is van onze samenleving. De gevolgen van klimaatverandering worden namelijk het meest gevoeld bij waterproblemen. Hij benadrukt dat we water niet moeten zien als een risico, maar als een aanwinst en verbinder. Dit is een cultuuromslag in het denken van de Canadezen. In Nederland hebben we het waterschap, is er beleid opgesteld, is er geld vrijgemaakt en zijn er in de loop der jaren slimme oplossingen bedacht om niet alleen het water buiten te houden, maar ook om samen met het water te leven. In Canada heerst er nog een cultuur van wederopbouw. Na de wateroverlast wordt de schade hersteld, maar er wordt nu langzaam maar zeker nagedacht over een regionale strategie en aanpak om wateroverlast te voorkomen.

In vele opzichten lijkt het project ‘Ruimte voor de Waal’ in Nijmegen, onderdeel van het landelijke programma Ruimte voor de Rivier, op de uitdagingen die de stad Toronto ondervindt met de Don River. Nederland en Canada hebben dezelfde ambities op het gebied van duurzaamheid, waterveiligheid, ruimtelijke kwaliteit en het behouden van de natuurlijke kwaliteiten van de rivier. En in dat opzicht kan Toronto leren van de aanpak in Nijmegen. Op 8 juli 2013 werd de Toronto getroffen door zware regenval, waardoor het treinverkeer in de Don River Valley tot stilstand kwam, de Don Valley Parkway (snelweg) onbegaanbaar werd, er geen metroverkeer mogelijk was en kelders van woningen onderliepen.

De Don River Valley kent een rijke historie. In 1880 is er een kanaal gegraven om de monding van de Don River te kunnen verleggen. Hierdoor kon er extra havengebied worden aangelegd. Naast de recreatieve mogelijkheden van de rivier en de vallei functioneert de Don River Valley ook als een belangrijke route voor woon-werkverkeer. Door infrastructurele en ruimtelijke ontwikkelingen in de vallei is de natuurlijke waterberging in het gebied beperkt geworden. Bij heftige regen of overstroming van de Don River loopt de vallei onder water, met alle gevolgen van dien. In 1991 is het rapport “Bring Back the Don” uitgekomen, waarin een plan voor Don River Valley werd gepresenteerd. Eén van de vier voorgestelde projecten was het herstellen van de natuurlijke monding van de rivier. Het herstelproject is in 2001 gekoppeld aan het immens grote herontwikkelingsproject van het Toronto Waterfront onder leiding van de projectorganisatie Waterfront Toronto. Dit is een publieke projectorganisatie waarbij de nationale en provinciale overheid van Canada en Ontario en de gemeente Toronto ieder 500 miljoen Canadese dollars hebben geïnvesteerd om de waterfrontontwikkeling te starten.

Het waterfrontproject richt zich op het ontwikkelingen van duurzame, gemixte wijken waarbij veel aandacht geschonken wordt aan het aanleggen van publieke parken en innovatieve oplossingen voor waterberging. Hier liggen dan ook de kansen voor Nederlandse bedrijven die zich bezighouden met duurzame gebiedsontwikkeling en watermanagement. Voorbeelden van innovatieve watermanagementconcepten zijn Corktown Common en Sherbourne Common. Corktown Common is een hoger gelegen park dat fungeert als een kleine dijk en biedt daardoor een belangrijke bescherming tegen het overstromen van de Don River. Daarnaast is er een in het park een moerasgebied aangelegd dat fungeert als waterberging bij heftige regenval om vervolgens het regenwater te zuiveren en af te voeren. Deze waterconcepten zijn gecombineerd met recreatieve mogelijkheden in het park, zoals bijvoorbeeld een speeltuin. Sherbourne Common is het eerste project en park in Canada waarbij een regenwaterbehandelingssysteem door middel van UV-straling regenwater zuivert. Dit gezuiverde water wordt daarna gebruikt om drie dramatische kunstinstallaties van water te voorzien om vervolgens door een 240 meter lange stedelijke rivier terug te stromen naar Lake Ontario.

Naast professionals worden ook burgers en studenten betrokken bij het ontwikkelingsproces van het waterfront en het verduurzamen van de Don River Valley. In drie dagen tijd hebben studenten van de University of Toronto en de TU Delft intens samengewerkt om te komen tot ontwerpoplossingen voor de waterproblemen in de Don River Valley. Er is gekeken naar het hele watersysteem van de rivier en de stad om vervolgens in groepen uit elkaar te gaan en met klei ontwerpoplossingen te bedenken voor het stroomopwaartse gebied, het middengebied en bij de monding van de rivier.

Terugkijkend kan geconcludeerd worden dat het een vruchtbare handelsmissie is geweest, waarbij verschillende Nederlandse bedrijven nieuwe contacten hebben gelegd met Canadese bedrijven en bestaande relaties zijn aangehaald en versterkt. Daarnaast hebben de Dutch Green Building Council (DGBC) en de Canadian Green Building Council (CaGBC) op 28 mei een Memorandum of Understanding ondertekend. Hierin spreken de twee organisatie met elkaar af om kennis en kunde te delen en meer met elkaar samen te werken op het gebied van verduurzaming van de gebouwde omgeving. Daarnaast zijn er, vanwege de 70-jarige bevrijding, door de Nederlandse overheid en het bedrijfsleven 70 ‘bevrijdingsbeurzen’ aan Canadese studenten beschikbaar gesteld om te komen studeren in Nederland. Als teken van dankbaarheid zijn er ook 10 studiebeurzen voor Nederlandse studenten vrijgekomen om in Canada te komen studeren.

Animatie bij de bevrijdingsbeurzen door Nicolien Opdam, animatiewerkplaats.nl

Hoofdbeeld: Eastmain

Zie ook:

• Stedelijke ontwikkeling zonder publiek geld: ‘Je moet het voor iedereen interessant maken’