Stijgende waarde van vastgoed door Tattoboo (bron: Shutterstock)

Grondexploitatie in woelige tijden

15 december 2012

2 minuten

Nieuws In dit artikel bespreek ik enkele actualiteiten van het (stedelijk) grondbeleid, in het licht van de vastgoedcrisis. Het zal geen verbazing wekken dat financieel-economische aspecten de boventoon voeren.lk bespreek deze zaken in de wisselwerking met kwesties van juridische (voornamelijk publiekrechtelijke) aard.

De wettelijke fundamenten van het grondbeleid blijken solide

1. Inleiding

Met de brede toepassing van actief gemeentelijk grondbeleid - waarin de overheid optreedt als risicodragende grondexploitant - onderscheidt Nederland zich van de ons omringende landen. De crisis hakt er bij gemeenten dan ook fors in: middelgrote gemeenten zien zich bijvoorbeeld genoodzaakt bedragen tussen de € 50 en 100 miljoen (gefaseerd) af te boeken. Met uitschieters naar boven zoals Apeldoorn met € 200 miljoen. En de accountants zitten de gemeenten achter de broek. Dit proces is nog niet ten einde. Ook private grondexploitanten ontkomen uiteraard niet aan forse afboekingsoperaties.

De Nederlandse regelgeving heeft een duaal karakter: het verschaft instrumenten om actief gemeentelijk grondbeleid kracht bij te zetten (met name het voorkeursrecht), maar regelt ook de verhouding publiek-privaat bij grondexploitatie door private partijen (de Grondexploitatiewet). Momenteel doet de Radboud Universiteit Nijmegen in opdracht van het Ministerie van I&M onderzoek 'naar alternatieven en verbeteringen van de grondbeleidswetgeving in het kader van de nieuwe Omgevingswet en evaluatie van de Onteigeningswet.' Daarnaast laat de Tijdelijke commissie Huizenprijzen van de Tweede Kamer onderzoek doen naar (de werking van) het grondbeleid.

Ik ga hierna eerst in op enkele facetten van het gemeentelijk grondbeleid: gronduitgifteprijzen, grondkosten, gronduitgiftevoorwaarden en de positie van de grondbedrijven. Daarna bespreek ik de private grondexploitatie. Vervolgens komen enkele voorstellen tot (fundamentele) wijziging van het grondbeleid aan de orde. Aparte aandacht schenk ik aan het voorstel tot invoering van stedelijke herverkaveling. Ik rond af met een korte slotbeschouwmg. In het Iicht van de crisis laat ik een onderdeel van de grondexploitatiecyclus grotendeels onbesproken: de grondverwerving. Aileen het element waardebepaling komt ter sprake.

Voor een pdf van de volledige publicatie zie bijlage.

Zie ook:


Cover: ‘Stijgende waarde van vastgoed’ door Tattoboo (bron: Shutterstock)


Friso de Zeeuw door - (bron: gebiedsontwikkeling.nu)

Door Friso de Zeeuw

Adviseur gebiedsontwikkeling en emeritus hoogleraar gebiedsontwikkeling TU Delft


Meest recent

Impressie van het ontwerp van IKC Meeroevers door ZOETMULDER (zoetmulder.eu) in opdracht van gemeente Groningen, VCOG en Bureau Meerstad. door ZOETMULDER (bron: ZOETMULDER)

Groningse manifestatie ‘Schoolvoorbeeld’ brengt verleden, heden en toekomst van het schoolgebouw in beeld

Met de manifestatie ‘Schoolvoorbeeld’ richt de gemeente Groningen de aandacht de betekenis van de school op drie schaalniveaus: gebouw, wijk en stad. Een kloeke publicatie brengt de oogst aan inzichten samen.

Onderzoek

4 juli 2025

Weekoverzicht donderdag 3 juli 2025 door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van uiteenlopende wensen(lijstjes)

Het ging deze week over wensen, die al dan niet in lijstjes landen. Over nationale ruimtevragers, de ontwikkelaars en ontwerpers van zonneparken en de versnellers van gebiedsontwikkeling – steeds gaat het om het vinden van de goede balans.

Weekoverzicht

3 juli 2025

Veel zonnepanelen parkeren in de weilanden van Nederland door MyStockVideo (bron: Shutterstock)

Promovenda Merel Enserink over de opkomst van zonnelandschappen

Zonneparken in het landschap roepen veel weerstand op. Merel Enserink onderzocht voor haar promotie hoe de plaatsing van zonnepanelen beter kan worden afgestemd op de landschappelijke onderlegger en op de maatschappelijke omgeving.

Onderzoek

3 juli 2025