winkelstraat

'Hebben we de nieuwe drijvende krachten voldoende in het vizier?'

8 augustus 2014

3 minuten

Opinie De gedachte van de maakbare samenleving heeft plaats gemaakt voor een samenleving waarin we moeten leren omgaan met onzekerheden. In deze context wordt het pakken van kansen belangrijker. Wat zijn de kansen voor onze binnensteden? Niet de economische groei - die naar verwachting bescheiden zal blijven - maar andere factoren zijn bepalend. Globalisering, technologische ontwikkeling, vergrijzing en e-commerce zijn de drijvende krachten. Zo is er in binnensteden naast fysieke krimp of consolidatie sprake van digitale groei. Dit vertaalt zich in een nieuwe vraag naar logistiek vastgoed, veelal buiten de binnensteden. Maar ook in afhaal punten voor e-commerce en interactie met gebruikers via smartphones in binnensteden. In deze context van mondiale technologische ontwikkelingen neemt het belang van lokale herkenbare verhalen toe.

Verhalen met ruimte voor betrokkenheid en passie. Het boek ‘Kairos, een nieuwe bevlogenheid’ van filosofe Joke Hermsen biedt hiervoor een inspirerende reflectie.  Kairos gaat over de mogelijkheden van het moment. Dit als tegenvoeter van Chronos, de lineaire meetbare tijd. Deze laatste heeft de afgelopen eeuw in groeiende mate ons denken bepaald. Verwijzend naar de Duitse filosoof Bloch, pleit Hermsen ervoor het heden onder een vergrootglas te leggen om zo nog niet gerealiseerde mogelijkheden te ontdekken. De groeiende aandacht voor de eindgebruikers, bewoners en ondernemers in gebiedsontwikkeling sluit mooi aan op deze mogelijkheden van het moment. In het verlengde is er voor binnensteden  een groeiende aandacht voor de factor mens en de kwaliteit van leven. In Europa dragen we met 7 procent van de wereldbevolking bij aan 25 procent van het Bruto Binnenlands Product (BBP) op wereldniveau. Een ongekende welvaart. Hierbij past de verschuiving van top-down planning naar een ontwikkeling in samenspraak met eindgebruikers, bewoners en ondernemers van het ‘heden in de stad’.


sfeergebieden bstadmet legenda_def

Visie van de gemeente Delft op het gebruik van de binnenstad, weergegeven in sfeergebieden

De verschuiving in wijze van planning en de nieuwe drijvende krachten vragen om aanpassingsvermogen en timing. In de jaren dertig van de 20e eeuw werd gezocht naar lucht, licht en ruimte in onze steden als gevolg van industrialisering. Het zorgde voor gezondere binnensteden, maar ook voor de ontwikkeling van monofunctionele gebieden als gevolg van het scheiden van functies. Op dit moment staat gezondheid opnieuw op de binnenstedelijke agenda, evenals bijvoorbeeld wateropgaven in de context van de klimaatverandering. We zien dat het meetbare denken in scheiding van functies plaats maakt voor adaptief denken. Met Kairos als de tijd van het geschikte ogenblik ten aanzien van de inrichting, planvormen, huur en organisatie van onze binnensteden. Een inrichting van de openbare ruimte bijvoorbeeld, die bij heftige neerslag tijdelijk kan dienen als waterberging. Het nieuwe masterplan, waarbij alleen enkele hoofdelementen worden vastgelegd, zodat flexibel kan worden ingespeeld op wensen van eindgebruikers. En in bijbehorende bestemmingsplannen, bijvoorbeeld voor de binnenstad van Delft aanwijzing van sfeergebieden. Gebieden waarbinnen ruimte is voor afweging op basis van de toegevoegde waarde bij functiewijzigingen. In het centrum van Rotterdam in het Schieblock en omgeving zien we flexibiliteit in huurcontracten, zowel qua duur als qua prijsniveau. En vanuit organisatieperspectief vertaalt de mogelijkheid van het moment zich in het benutten van de kansen van digitale technologie. Een mooi initiatief is BUURboek als digitaalplein voor het lenen van spullen, het organiseren van evenementen of het maken van afspraken. 

Bovenstaande voorbeelden laten zien dat het naast organisatie van de fysieke ruimte, beheer en marketing ook gaat om het benutten van technologische mogelijkheden. Zo bieden digitale platformen en social media kansen om betrokkenheid en keuzevrijheid aan burgers en bezoekers te bieden bij de ontwikkeling en het beheer van binnensteden. En voor ondernemers om met nieuwe producten te komen. Zo bracht Ford ons na het paard de auto en lanceerde Steve Jobs de Ipad. De nieuwe drijvende krachten vragen voor onze binnensteden om het benutten van mogelijkheden van het moment en het bieden van ruimte voor dromen over een nog niet bestaande toekomst.

Bron: Binnenstadsmanagement.org en eerder ook op romagazine.nl verschenen


Cover: ‘winkelstraat’


Agnes Franzen door Ineke Oostveen (bron: Agnes Franzen)

Door Agnes Franzen

Strategisch adviseur SKG/TU Delft en medeoprichter/hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu (2010-2017)


Meest recent

Fietspad langs fruitbomen in bloesem, Betuwe door Wolf-photography (bron: Shutterstock)

TNO en RIVM ontwikkelen universele indicatorenset voor een gezonde leefomgeving

Hoe maak je een leefomgeving gezond? TNO en RIVM sloegen de handen ineen en presenteren een basisset indicatoren. De set helpt professionals bij het meten, monitoren en verbeteren van een gezonde leefomgeving.

Analyse

21 mei 2025

Stadsveteraan, Amsterdam door AM (bron: AM)

Zo is (sociale) woningbouw voor senioren in de stad wél mogelijk

De vergrijzing neemt toe, maar het aantal seniorenwoningen groeit nauwelijks door hoge kosten en weinig beschikbare grond. Twee Amsterdamse sociale woonconcepten voor senioren lukt het wél. Wat valt hiervan te leren?

Uitgelicht
Casus

21 mei 2025

Surveillance Software in Tallinn door Gorodenkoff (bron: Shutterstock)

De opmars van AI, dit is een routekaart voor toekomstbestendige steden

De opkomst van AI zorgt voor nieuwe ontwikkelingen rondom stedelijk beleid en beheer. Internationaal onderzoek brengt in kaart hoe 250 steden wereldwijd de mogelijkheden van AI verkennen of dit al inzetten om complexe uitdagingen aan te pakken.

Onderzoek

20 mei 2025