Luchtfoto Nederlands landschap door Daria from TaskArmy.nl (bron: Unsplash)

Help, de Novi verzuipt!

9 juli 2019

3 minuten

Opinie Dik twee jaar geleden maakte het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) bij de voorbereiding van de Novi een herstart. De periode daarvoor werd gekenmerkt door ambtelijk geklungel, met op de tribune het vrijblijvend kletsend deel van de vakwereld.

Hoe ik ook probeer de positieve gezindheid van de herstart vast te houden, het lukt niet. Want het resultaat is ronduit teleurstellend. De inhoudelijke hoofdstukken zijn niet slecht, maar grotendeels ontleend aan bestaand beleid van de verschillende ministeries. Het gaat er natuurlijk om hoe de drie ambities van de NOVI – functiecombinatie, identiteit gebied centraal en afwenteling voorkomen – gestalte krijgen. Daaraan moet de omgevingsvisie zijn meerwaarde ontlenen. We scrollen dus snel door naar de hoofdstukken over het instrumentarium en de uitvoeringsstrategie. 

Daar wacht ons een spervuur van overheidsdocumenten en -processen. Er komt een Uitvoeringsagenda en er komen Omgevingsagenda’s per landsdeel, het – nu slecht functionerende – MIRT-overleg, ook per landsdeel, blijft bestaan. Er komen nieuwe Programma’s (onder meer voor ‘Verstedelijking en wonen’) en er komen NOVI-gebieden.
Heel veel beleid, heel veel overheid en geen geld: zo komt het over. Niets over investeringen. De balans is zoek.

’Heel veel beleid, heel veel overheid en geen geld

Het is zelfs niet gelukt om de NOVI-gebieden (die aanvankelijk perspectiefgebieden heetten) van een bescheiden procesbudget te voorzien. Die gebieden moeten het breekijzer gaan vormen voor ontkokerd, integraal werken door de rijksoverheid, door de muren van de verschillende departementen heen. Lastig, maar onmisbaar om de ambitie van de gebiedsgerichte benadering waar te maken. Ontwerpend onderzoek kan daarbij zeker helpen. Maar om daarbij het Atelier Rijksbouwmeester – dat op dit front geen reputatie heeft – als monopolist aan te wijzen slaat de plank mis.
De gebiedswaanwijzingen voor de NOVI-gebieden blijven vaag (zoals ‘Groene Hart’; dat bestaat niet).

In een bijdrage voor een rondetafelgesprek van de Tweede Kamercommissie heb ik in maart 2018 een zevental voorwaarden geformuleerd voor het succes van de NOVI. Nog niet de helft van die voorwaarden heeft voldoende invulling gekregen.

Kan het toch nog goed komen? De reddingsboei moet komen van een initiatief van buiten de rijksoverheid: een brede coalitie van Neprom, middelgrote gemeenten (G40), VNO/NCW, Staatbosbeheer en de Openbaar Vervoer-wereld. Dit gezelschap werkt aan het idee voor Regionale Investeringsagenda ‘s (RIA). Het verschil met de NOVI-aanpak is drieërlei: koppeling van plan met daadwerkelijk investeren, meerwaarde door combinatie van de inzet overheidsbudgetten met marktinvesteringen en een bruikbaar schaalniveau (kleiner dan de landsdelen).
Het kritische oordeel staat los van de waardering voor de ambtelijke ploeg die aan de NOVI heeft gesleurd. Al die departementen met hun eigen belangen, de moeizaam opererende overheidskoepels (VNG, IPO, Unie van Waterschappen), de politieke onwil om ook maar een beetje financieel voor de NOVI uit te rukken en een minister van BZK die tot over haar oren in het werk zit; om daar doorheen te komen, bleek in deze ronde toch te hoog gegrepen.

Cover: Photo by Daria from TaskArmy.nl on Unsplash

Deze column verscheen eerder op ROmagazine.nl


Cover: ‘Luchtfoto Nederlands landschap’ door Daria from TaskArmy.nl (bron: Unsplash)


Friso de Zeeuw door - (bron: gebiedsontwikkeling.nu)

Door Friso de Zeeuw

Adviseur gebiedsontwikkeling en emeritus hoogleraar gebiedsontwikkeling TU Delft


Meest recent

Sjaak Vinken en Leonie Kuepers.jpg door Streetwise (bron: Streetwise)

Het (landelijke) medicijn voor de kleine en middelgrote winkelstraat

De revitalisering van de kleine en middelgrote binnensteden is in heel Nederland een enorme uitdaging. Na het tot leven wekken van de Limburgse binnenstad onderzoekt Streetwise nu of haar methodiek ook op andere plekken kan werken.

Uitgelicht
Interview

11 oktober 2024

De haven van Damen Shiprepair Amsterdam door Make more Aerials (bron: Shutterstock)

Woningbouw of scheepsbouw: wie krijgt er voorrang?

Het hing al een tijdje in de lucht: werklocaties worden niet meer zo gemakkelijk omgezet in wonen. In Amsterdam-Noord sneuvelt een groot bouwplan, de scheepsreparateur hoeft niet te wijken.

Analyse

11 oktober 2024

GO weekoverzicht 10 oktober 2024 door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van de ruimtelijke tegenaanval

Deze week wordt op Gebiedsontwikkeling.nu de ruimtelijke tegenaanval vol ingezet. Of het nu gaat om ontwerpend onderzoek, het krachtenspel in de Nederlandse plint of om leefstijlen die wel degelijk meerwaarde hebben.

Weekoverzicht

10 oktober 2024