Thumb_stad en kapitaal_0_1000px

Het creëren van stedelijk water

30 juli 2012

3 minuten

Onderzoek Door de klimaatverandering wordt Nederland steeds natter. Er komen langere natte perioden en de heftigheid van de buien neemt toe. Tegelijkertijd is er sprake van een bodemdaling in het westelijke gedeelte van Nederland. Hierdoor komt het grondwater dichter aan de oppervlakte. Daarnaast brengt de verdere verstedelijking een toename van het bebouwde en verharde oppervlak met zich mee. Deze ontwikkeling hebben tot gevolg dat er steeds minder plek is voor water om in de bodem te infiltreren of vastgehouden te worden in het groen. Dit zorgt voor (over)belasting van het stedelijk watersysteem. Al dit water zal een plek moeten krijgen, om het risico op wateroverlast te beperken. Bij de ontwikkeling van nieuwe gebieden is het dan ook van belang om de wateropgave in een vroeg stadium (de planfase) mee te nemen in het ontwikkelingsproces. Hierover gaat het afstudeeronderzoek van Kim van Klooster.

Het effect van watersystemen op de flexibiliteit in het stedenbouwkundig ontwerp binnen de masterplan fase

Het ontwikkelingsproces is een complex proces, waarbij vele actoren en disciplines betrokken zijn. De actoren hebben verschillende wensen en belangen ten aanzien van het stedelijk watersysteem. Al deze wensen en belangen komen samen in het stedenbouwkundig ontwerp voor een gebiedsontwikkeling. Dit onderzoek richt zich op de initiatieffase, de masterplan fase en de fase van stedenbouwkundige planvorming. De masterplan fase staat centraal. Hiervoor is gekozen omdat deze fase een cruciaal punt is in de keuze voor een watersysteem en de eerste ruimtelijke invulling. Het is van belang om tijdens het proces de keuzes voor een type watersysteem binnen een stedenbouwkundig ontwerp voor de actoren inzichtelijk te maken. Hierdoor kunnen de kansen die water biedt benut worden.

Niet alleen is het gebiedsontwikkelingsproces een complex proces, het is ook een langdurig proces. In zo’n lange periode kan er veel veranderen op economisch vlak (een financiële crisis) en op politiek vlak (wissel in politiek bestuur) , en kunnen onvoorziene omstandigheden tot nieuwe inzichten leiden. Deze veranderingen kunnen de wensen en eisen ten aanzien van het programma, het type watersysteem en het stedenbouwkundig ontwerp beïnvloeden. Daarom is het belangrijk om flexibiliteit te bewaren in het ontwikkelingsproces.

In dit onderzoek wordt ingegaan op welke wijze het watersysteem effect heeft op de flexibiliteit en op welke wijze de flexibiliteit kan worden gewaarborgd tijdens de masterplan fase (zie schema)

Het creëren van stedelijk water - Afbeelding 1

Het te doorlopen proces in een gebiedsontwikkeling waarbij de wateropgave wordt geïntegreerd. Per stap worden de aspecten weergegeven die het besluitvormingsproces ten aanzien van het ontwerp van het watersysteem beïnvloeden.

‘Het creëren van stedelijk water - Afbeelding 1’


Het te doorlopen proces in een gebiedsontwikkeling waarbij de wateropgave wordt geïntegreerd. Per stap worden de aspecten weergegeven die het besluitvormingsproces ten aanzien van het ontwerp van het watersysteem beïnvloeden.

In het uiteindelijke stedenbouwkundig ontwerp komt water niet altijd tot zijn recht. Tijdens het ontwikkelingsproces wordt water vaak als een bijkomende factor gezien, en wordt de wateropgave opgelost door ergens een stuk uitgeefbare grond ‘op te offeren’ voor een toevoeging aan het wateroppervlak. De kansen die water biedt zouden beter benut kunnen worden; water kan immers op vele manieren (meervoudig) worden gebruikt en het geeft een extra kwaliteit aan de omgeving. Aanbevolen wordt dan ook om in een ontwerpproces het watersysteem (en de ondergrond) en flexibiliteit als uitgangspunt te nemen. Door deze aspecten vroegtijdig inzichtelijk te maken, kan binnen een stedenbouwkundig ontwerp een betere afweging bij de keuze voor een watersysteem worden gemaakt en blijft de flexibiliteit gewaarborgd.

Zie voor de volledige publicatie:


Cover: ‘Thumb_stad en kapitaal_0_1000px’


Door Kim van Klooster

Student at Technische Universiteit Delft


Meest recent

Voorbeelduitwerking Gnephoek door BoschSlabbers (bron: BoschSlabbers)

De bodem is de belangrijkste basis voor het vergroenen van de stad

Het onderzoeksproject ‘Op Bodembasis’ van bureau BoschSlabbers en partners levert de ingrediënten op voor het bouwen vanuit bodem en water. Na een eerste ontwerpend onderzoek ligt er nu een handboek met praktische inzichten.

Onderzoek

18 februari 2025

Bezorging in Den Haag door oliverdelahaye (bron: Shutterstock)

Logistieke hubs veelbelovend, maar realisatie blijft heikel punt

Logistieke hubs kunnen de verkeersdruk in de stad verlagen, maar de uitvoering blijft lastig. Onderzoek van twee hogescholen toont aan dat een nauwe samenwerking en een gebiedsregisseur als kartrekker noodzakelijk zijn.

Onderzoek

17 februari 2025

Deventer door Ton Hazewinkel (bron: shutterstock)

Co Verdaas over het Deltaprogramma 2025: geef water de ruimte

Co Verdaas geeft zijn visie op het waterbeheer in Nederland, dat steeds meer onder een vergrootglas ligt. Nederland heeft veel te doen, of het nu de waterkwaliteit, de kwantiteit of de veiligheid betreft.

Interview

17 februari 2025