Inzendingen NRP Gulden Feniks 2015, veelzijdige gebiedstransformaties

Het Dr.Struyckenplein

vormt het hart van de Bredase herstructureringswijk Heuvel. De herontwikkeling moest voorzien in een plein met een aantrekkelijk en divers winkel- en woningaanbod. Op het plein zijn drie gebouwen gerealiseerd. Gebouw 1 omvat een winkelblok met supermarkten, dagwinkels en een geldautomaat. Op de eerste verdieping zijn parkeerplaatsen, bergingen en containerruimte voor de bovenliggende sociale huurappartementen, 44 aan de oost- en 56 aan de westkant. Gebouw2 is een woonblok met 47 huurappartementen, een ondergrondse kelder met bergingen en containerruimte. In de plint zijn maatschappelijke voorzieningen en horeca, waaronder een fitnesscentrum en brasserie. Gebouw 3 is een woontoren met 64 koop- en huurappartementen, ondergrondse kelder met parkeerplaatsen en bergingen. De plint bestaat uit zakelijke dienstverlening. Het openbare gebied is ingericht door Gemeente Breda en heeft een ontmoetings- en parkeerfunctie. Het plein heeft vanaf de opening een grote aantrekkingskracht en zorgt voor een dynamische omgeving. De Struyckenwijk Breda is in de opvatting van de jury een uitstekend voorbeeld van de doortastende en succesvolle aanpak van een van de vele grote probleemgebieden van Nederland, geaard in de portiekflatwijken van de jaren ’50 en ’60.

De Ceuvel

was een sterk vervuild terrein van een voormalige scheepswerf in Amsterdam-Noord en is omgetoverd tot een klein stukje duurzaam paradijs. Het is nu een broedplaats voor creatieve en sociale bedrijven met horecagelegenheid. Het gebied is zeer vooruitstrevend ontwikkeld op het gebied van duurzaamheid en deels zelfvoorzienend. De ateliers zijn op het land geplaatste tweedehands woonboten, die worden ontsloten door een meanderende steiger. Met zonnepanelen wordt energie voor warmte en elektriciteit opgewekt, afvalwater wordt op het terrein gezuiverd en toiletwater tot herbruikbare compost verwerkt. Het is een inspiratiebron voor andere gebiedsontwikkelingsprojecten en vanaf de opening een hotspot in Amsterdam. Sinds de opening heeft De Ceuvel meer dan 30.000 individuele bezoekers getrokken. Van toeristen tot een ministerdelegatie en vertegenwoordigers van binnen-en buitenlandse gemeenten. De media-aandacht is groot. Zelfs The New York Times wijdde een stuk aan het project. Voor de jury staat De Ceuvel voor een nieuwe generatie kartrekkers, die hun omgeving overrompelen met ‘het kan wél’ als je maar wilt. Het gebied is een mooi voorbeeld van hoe bevlogen individuen een oplossing kunnen bedenken voor iets waar professionals niet uit kwamen. Een mooie, maar ogenschijnlijk onbruikbare locatie, krijgt de komende 10 jaar toch een zinvolle functie. Het lijkt te gaan over broedplaatsen, maar dat is hoe het zich toont. De huurprijs ligt op een niveau voor creatieven die de broedplaats inmiddels ontgroeit zijn (100,- incl. servicekosten). Dit gaat volgens de jury over professionele conceptontwikkeling, vakinhoud op het vlak van duurzaamheid en bodemsanering, goede marketing en het vermogen om met weinig middelen iets unieks te maken. Ook zien we hier dat de Nederlandse wil om bodemsanering of te laten liggen of snel op te pakken een nieuwe (Belgische) variant heeft gekregen; slow cleaning. Het is goed dat hier ervaring mee wordt opgedaan. Dat na 10 jaar mag blijken dat de wat sceptische houding van de jury op dit punt onterecht is gebleken en de knotwilg aan populariteit wint dankzij het sanerende vermogen.

Het Bartokpark

was een braakliggend terrein in het centrum van Arnhem dat is omgetoverd tot een drukbezocht park met een glooiend heidelandschap en een iconisch kunst- en speelobject. BuroHarroen het Departement van Tijdelijke Ordening (D.T.O) namen hiervoor het initiatief. De gemeente Arnhem was enthousiast en bekostigde de aanleg. Daarop gaf ook grondeigenaar Synchroon haar medewerking. Vervolgens sloot Burgers’ Zoo zich aan, die ter gelegenheid van haar jubileum het Feestaardvarken van kunstenaar Florentijn Hofman schonk. En Nationaal Park de Hoge Veluwe bleek bereid een stuk van hun natuurgebied naar de stad te transplanteren. Met de nieuwe, kindvriendelijke bibliotheek van Neutelings Riedijk architecten direct naast het park, kreeg het gebied zo de nodige impuls. Investeerders ontdekken de locatie, bestaande buren als het Theater aan de Rijn pasten hun gebouwen aan met een nieuwe voorkant aan de parkzijde, nabijgelegen horeca kreeg het drukker en verruimde de openingstijden. In korte tijd is het Bartokpark uitgegroeid tot een van de levendigste plekken van Arnhem. De jury noemt het tot leven wekken van een doodse plek in de stad, als aanjager voor de verdere ontwikkeling van de directe omgeving een uitstekend voorbeeld van particulier initiatief. Door de komst van het feestaardvarken kreeg de plek de allure die het verdient. Het volgens sommigen vrolijkste plein van Nederland trekt bezoekers vanuit de wijde omgeving.