Thumb_samenwerking en allianties_0_1000px door Onbekend (bron: Shutterstock)

Kan gebiedsontwikkeling sneller en beter?

31 augustus 2010

2 minuten

Nieuws De commissie Elverding heeft in 2008 voorstellen gedaan voor een ‘sneller en beter’-benadering voor de aanleg van nieuwe infrastructuur. Momenteel wordt onderzocht of de principes uit deze benadering kunnen worden getransponeerd naar de praktijk van gebiedsontwikkeling. Een van de vragen die daarbij speelt, is hoe de overheid marktpartijen het beste bij de gebiedsontwikkeling kan betrekken. Met de tips van de commissie Elverding in de hand, gecombineerd met de inzichten uit de Reiswijzer Gebiedsontwikkeling (2009), doen wij vast een voorzet. We hanteren een indeling in twee fasen; in beide fasen hebben marktpartijen wat ons betreft een toegevoegde waarde. Onze conclusie luidt dat de algemene principes van de Elvering-benadering – met de nodige finetuning – bruikbaar zijn voor het opstarten van gebiedsontwikkeling. Gezien de multifunctionele aard en eigen (markt)dynamiek van gebiedsontwikkeling werkt een-op-een toepassing van het hele Elverding-leerstuk echter contraproductief.

Fase 1: van probleemformulering naar pre-voorkeursbesluit

Expertise van de markt
Gebiedsontwikkeling begint met een idee of probleem. De commissie Elverding benoemt dit als de ‘precompetitieve fase’, oftewel de opeenvolging van probleemformulering, startbesluit en voorkeurs- varianten (zie ook het schema bij dit artikel). Aan het einde van deze fase ligt er een voorlopig en amendeerbaar voorkeursbesluit (het pre-voorkeursbesluit). Is het zinvol in deze vroege fase markt- partijen erbij te halen? Wij denken van wel. Zij hebben expertise in huis op het gebied van concept- en planvorming, functiemix, de markt, kosten(beheersing), processturing, risicomanagement, technische oplossingen en financiering.
Deze kennis en kunde kan al in de precompetitieve fase worden benut, omdat dan de kaders worden geformuleerd die het plan in meer of mindere mate conditioneren. Marktgerichte reparatie in een latere fase is niet meer mogelijk, of alleen tegen hoge (proces-) kosten en tijdverlies. En het resultaat blijft dan vaak suboptimaal.

Meerdere wegen naar Rome
In de precompetitieve fase staat het begrip marktconsultatie centraal. De overheid vergaart marktkennis, maar gaat geen verplichtingen aan jegens diezelfde marktpartijen. Dit vraagt van beide partijen een open attitude. Om een optimaal resultaat te behalen is het van belang in een vroeg stadium deze marktconsul- tatie te houden. De marktconsultatie kan men inzetten in de fase van de probleemformulering, het startbesluit of de voorkeursvari- anten. Zij kan op vele manieren vorm en gestalte krijgen: van één incidenteel groepsgesprek tot het vragen van een aantal visies, compleet met een schetsontwerp, financiële onderbouwing, et cetera. De overheid komt in het algemeen meer te weten als ze afzonderlijk met marktpartijen praat dan in groepssessies. In het laatste geval praat men wel, maar zegt weinig. Een marktconsulta- tie kan soms ook worden geïntegreerd in een bredere consultatie van belanghebbenden of ‘ontwerpateliers’.


Cover: ‘Thumb_samenwerking en allianties_0_1000px’ door Onbekend (bron: Shutterstock)


1h

Door Heleen Aarts

Directeur Gebiedsontwikkeling at Amvest

Friso de Zeeuw door - (bron: gebiedsontwikkeling.nu)

Door Friso de Zeeuw

Adviseur gebiedsontwikkeling en emeritus hoogleraar gebiedsontwikkeling TU Delft


Meest recent

Werkspoorkathedraal door Nadine van den Berg (bron: Ministerie VRO)

De hoopvolle slotsom van een ronde door Nederland: burgers doen ertoe bij ruimtelijke kwaliteit

Journalist Mark Hendriks en fotograaf Nadine van den Berg gingen in actuele projecten op zoek naar ruimtelijke kwaliteit. Ze delen hun belangrijkste bevindingen en wijzen op de cruciale rol van burgers.

Uitgelicht
Analyse

15 oktober 2025

Aeisso Boelman column cover door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Cleo Mulder)

Van speelgeld naar een noodzakelijke investeringsgolf

Columnist Aeisso Boelman maakt zich zorgen. Terwijl wij de woningbouw razendsnel op gang moeten krijgen, zit Nederland op slot door een verouderende mobiliteitsbasis, netcongestie en schaarse publieke middelen.

Opinie

14 oktober 2025

Nederlands landschap Nationaal Parklandschap de Drentsche Aa, provincie Drenthe door Rudmer Zwerver (bron: Shutterstock)

Een gebiedsbiografie moet zacht en hard tegelijk zijn

Gebiedsbiografieën helpen om het verleden van een gebied in kaart te brengen maar zijn ook behulpzaam om de toekomst mee uit te lijnen. Frank Strolenberg bracht ze systematisch in kaart.

Interview

14 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op