Opinie De alles verwoestende brand die de Rotterdamse broedplaats Keilewerf vorige maand in as legde, is eens te meer reden voor columnist Rinske Brand om te pleiten voor een betere positie van creatieven in stedelijke ontwikkeling. “We moeten op landelijk niveau op zoek naar een nieuw en eerlijker model voor creatieve werklocaties.”
Op 28 juni ging de bekende Rotterdamse broedplaats Keilewerf in vlammen op. In een uur tijd verloren vijftig meubelmakers, kunstenaars, muzikanten en andere creatieve en innovatieve ondernemers alles wat ze bezaten. De meesten waren niet verzekerd. Verzekeringmaatschappijen eisen namelijk dure maatregelen op het gebied van onder meer brandveiligheid, die nooit kunnen worden terugverdiend in een pand waarvoor door de gemeente steeds een huurcontract van een jaar wordt afgegeven.
Het is de situatie van heel veel broedplaatsen. Onzekerheid over de toekomst en kortlopende contracten maken grote investeringen in het pand onmogelijk. Het kost minimaal 10 jaar voordat dat soort uitgaven terugverdiend is. Dat is een te groot risico voor een ondernemer die noodgedwongen maar maximaal een jaar vooruit kan kijken.
Creatieve ondernemers zijn meer dan capabel om hun eigen permanente plek te ontwikkelen en exploiteren
Decennialang laten we creatieven in leegstaande panden en desolate gebieden ‘placemaken’. Ze fungeren als kwartiermaker, marketeer en katalysator voor gebiedsontwikkeling. Het is ons model voor huisvesting van de creatieve en maakindustrie geworden. Maar dat model kraakt aan alle kanten.
Niet alleen omdat het aantal beschikbare panden steeds schaarser wordt in onze steden. Ook omdat deze placemakers het zat zijn dat zij zelf nooit een euro zien van de waardestijging van het pand, de grond en het gehele gebied eromheen. En omdat het, zoals blijkt uit het recente drama van de Keilewerf, de creatieve ondernemers in een uiterst kwetsbare positie brengt.
Na de verwoesting van de Keilewerf is heel Rotterdam in actie gekomen. Financiële steun, materialen en aanbiedingen voor tijdelijke onderkomens voor de dakloos geraakte ondernemers stromen binnen. Staatssecretaris en wethouder kwamen op bezoek. Gesterkt door alle steun zijn ook de mensen van de Keilewerf veerkrachtig en durven ze naar de toekomst te kijken.
Zouden we ze dan een duurzaam toekomstperspectief kunnen gunnen, een horizon die verder gaat dan tijdelijke oplossingen? Zou het lukken om in Rotterdam een nieuwe Keilewerf te creëren, onder andere voorwaarden? En zouden we dan niet ook meteen op landelijk niveau op zoek kunnen gaan naar een nieuw en eerlijker model voor deze creatieve werklocaties?
Want het kan namelijk ook op een andere manier. Dat laten voorbeelden als NYMA Makersplaats in Nijmegen of Hof van Cartesius in Utrecht duidelijk zien. Die creatieve ondernemers zijn meer dan capabel om hun eigen permanente plek te ontwikkelen en exploiteren.
En weet je wat het mooie is? De locatie is er al. Op de plek van de verwoeste Keilewerf kan, als feniks uit haar eigen as, een nieuwe Keilewerf herrijzen. Een permanente plek voor de creatieve en innovatieve community, in Rotterdam, maar hopelijk op nog veel meer plaatsen in Nederland. Ik gun ze een duurzame toekomst ver weg van tijdelijkheid en onzekerheden.
Cover: ‘Rinske Brand Column Cover’ door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Flore Zoe)
Door Rinske Brand
Rinske Brand is expert cultuurgedreven gebiedsontwikkeling en oprichter van BRAND The Urban Agency
