12 februari 2015
3 minuten
Nieuws "Nederland in 2015, daar wordt nu aan gewerkt" was het motto van de Vierde Nota over de Ruimtelijke Ordening (VINO). In 2015 is het ruim een kwarteeuw geleden dat de grote bepalende visies voor de Nederlandse ruimtelijke ordening het licht zagen: de VINO en de VINEX (Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra). Hierin werden contouren geschetst van wijken, wegen en natuurgebieden die nu grotendeels zijn gerealiseerd en ons dagelijks leven mede vormgeven. De Vierde Nota en de latere aanvulling Vinex kenden een aantal heldere landelijke doelstellingen, samen te vatten in drie perspectieven: Nederland Stedenland, Nederland Distributieland en Nederland Waterland. Welke doelstellingen zijn bereikt in 2015? Wat is er veranderd? En: waar staan we nu en waar gaan we heen?
Om hierbij stil te staan, heeft Hans Leeflang het initiatief genomen 2015 uit te roepen tot Jaar van de Ruimte. Hans was vijfentwintig jaar geleden als directeur bij de Rijksplanologische Dienst (RPO) verantwoordelijk voor de VINO en de VINEX. In 2015 kijken we terug, goed om ons heen en vooral vooruit onder het motto "Wie maakt Nederland?". Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) onderzoekt de resultaten van het nationale ruimtelijke beleid en bekijkt hoe effectief de ruimtelijke sturing is geweest. In 2015 kijken we met zoveel mogelijk landgenoten naar het resultaat van al dat gebouw en ontwikkel: wat vinden de gebruikers van de leefomgeving van "Nieuw Nederland"? Bovenal is het Jaar van de Ruimte een jaar waarin vooruit wordt gekeken. Om een stevige, feitelijke basis te leggen onder dat vooruitkijken, zijn Platform31, Ruimtevolk en Vereniging Deltametropool gezamenlijk opgetrokken in de aanloop naar dit jaar, samen met andere organisaties die het Jaar van de Ruimte steunen.
Net als 25 jaar geleden, staat Nederland op dit moment voor nieuwe vraagstukken die gevolgen hebben voor onze ruimtelijke ordening. Kwesties zoals klimaatverandering, demografische krimp, de trek naar de steden en de energietransitie hebben onze aandacht nodig. Deze publicatie benoemt twaalf actuele, urgente opgaven. Stuk voor stuk zijn het maatschappelijke opgaven, die niet alleen over het ruimtegebruik gaan, maar daar wel eisen aan stellen. Ze hebben enorme gevolgen voor hoe we de ruimte kunnen gebruiken.
De ruimtelijke ordening heeft behoefte aan een nieuw handelingsperspectief voor zowel gebruikers, investeerders als overheden. Er komt een nieuwe omgevingswet, waarin ruimte, milieu en water zijn geïntegreerd. Rollen en verantwoordelijkheden moeten nog uitkristalliseren. Zeker is dat de overheid steeds meer een rol te spelen heeft om ruimtelijke ontwikkelingen te activeren. Zeker is ook dat de ruimtelijke ontwikkeling vraagt om een brede maatschappelijke betrokkenheid en dus dialoog. Dit gegeven is het startpunt van het Jaar van de Ruimte.
Deze publicatie bevat een openingsbod, naar alle partijen en stakeholders, naar alle gebruikers van onze leefomgeving. Met de onvermijdelijke opgaven die we nu voor ons zien, met mogelijke oplossingsrichtingen, maar vooral met vragen - waar willen we heen, wat gaan we doen en wie doet wat?
Want: Wie maakt Nederland?
Yves de Boer, voorzitter bestuur Jaar van de Ruimte
Cover: ‘2015.02.12_wie maakt nederland_660’
