Airport control tower with a airplane landing in the background during sunset. door VanderWolf Images (bron: shutterstock)

Minister de Jonge: Rijk herneemt regie in het ruimtelijke domein

19 mei 2022

2 minuten

Nieuws De nationale ruimtelijke ordening in Nederland is terug. Dat schrijft minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in een brief aan de Eerste en Tweede Kamer. Het Rijk neemt de regie steviger in handen om de schaarse ruimte eerlijk te kunnen verdelen.

“We actualiseren de Nationale Omgevingsvisie, scherpen deze aan en komen we met een uitvoeringsprogramma. De minister voor VRO heeft een regiefunctie voor het ruimtelijk beleid.” Deze voornemens uit het regeerakkoord zijn de basis voor de plannen die Hugo de Jonge eerder deze week in een Kamerbrief bekend maakte. Het Rijk neemt de regie steviger in handen om de grote ruimtelijke opgaven die op Nederland afkomen in goede banen te kunnen leiden en de juiste keuzes te kunnen maken.

Keuzes maken

De eerste stap die De Jonge zet is het analyseren van de ruimtelijke situatie in Nederland. Daarbij hanteert hij drie perspectieven: landbouw en natuur, ordenende netwerken voor energie en (circulaire) economie én leefbare steden en regio’s. Met deze drie perspectieven moet de complexiteit van de opgaven duidelijk worden, zodat er gezocht kan worden naar samenhang tussen de verschillende opgaven en schaalniveaus. Een keuze maken tussen de perspectieven is dan ook niet nodig volgens De Jonge, ook omdat water en bodem voor alle drie de perspectieven sturend zijn.

Zodra het beeld duidelijk is, moeten er keuzes gemaakt worden, is de boodschap in de Kamerbrief. De verschillende nationale programma’s die de afgelopen jaren opgesteld zijn voor het ruimtelijke domein worden leidend bij het maken van deze keuzes. Voorbeeld is het Nationaal Programma Landelijk Gebied, waarvoor eerder al 25 miljard is vrijgemaakt.

Schiphol en de Lelylijn

De twaalf provincies krijgen de taak de nationale opgaven en doelen ruimtelijk te vertalen en te combineren met decentrale opgaven uit hun eigen gebied. De provincie bepaalt zelf of de uitdagingen die naar voren komen uit de nationale programma’s op het schaalniveau van de provincie kunnen worden opgelost of dat het schaalniveau van regio’s beter past. Door deze ‘ruimtelijke puzzel’ te leggen, moet duidelijk worden of provincies zelf aan de slag kunnen of dat het Rijk ook op nationaal vlak nog keuzes moet maken.

Naast deze ruimtelijke regie per provincie vindt De Jonge het noodzakelijk dat er ook wordt ingezet op een gebiedsgerichte regie. “Voor een aantal regio’s is duidelijk dat de nationale opgaven dusdanig stapelen, dat een gebiedsgerichte ordening en prioritering van verschillende nationale opgaven noodzakelijk is.” Deze gebieden waren – omdat ze een andere bestemming krijgen of opnieuw worden ingericht – al onderdeel van de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) en vallen nu onder de Nationale Omgevingsvisie Extra (NOVEX), de aangescherpte variant van de NOVI. De regio Schiphol en de Lelylijn zijn als gebieden nieuw toegevoegd aan de NOVEX.


Lees de Kamerbrief op de website van de Rijksoverheid.


Cover: ‘Airport control tower with a airplane landing in the background during sunset.’ door VanderWolf Images (bron: shutterstock)


Jasper_monster_sandervanwettum door Sander van Wettum (bron: SKG)

Door Jasper Monster

Waarnemend hoofdredacteur Gebiedsontwikkeling.nu


Meest recent

Echtenstein Amsterdam Zuidoost door Rindert van den Toren (bron: nai010uitgevers)

De lange lijnen in de stad, een halve eeuw ruimtelijke dynamiek in Amsterdam

Amsterdam bestaat 750 jaar, dat wordt volop gevierd. Is er ook reden om te juichen over de laatste 50 jaar stadsontwikkeling in Amsterdam? Jaap Modder las een nieuwe publicatie waarin stedenbouwkundige Maurits de Hoog de balans opmaakt.

Recensie

5 september 2025

Weekoverzicht donderdag 4 september door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van de inspiratie en adviezen – en toch ook de noodklok

De afgelopen week bevatten de artikelen inspiratie en adviezen in allerlei soorten en maten. Om stationsgebieden leefbaar te verdichten en als bewoners zelf woningen te kunnen ontwikkelen. Maar ook de noodklok werd geluid.

Weekoverzicht

4 september 2025

Bewoners initieerden een groen Singelpark met wandelpad rond het centrum van Leiden. door LOLA Landscape Architects (bron: RCE)

Beschermde gezichten gaan erop vooruit, dankzij de bewoners

Erfgoed gaat meer leven als de bewoners zich inzetten voor hun eigen beschermde stads- of dorpsgezicht. Gemeenten kunnen bewonersinitiatieven ondersteunen. Een stappenplan helpt daarbij, zo leggen Machteld Hooyman en Peter Timmer uit.

Analyse

4 september 2025