platform voor kennis, nieuws en debat
19 okt 2015 - De gemeente Leiden heeft het project Lammenschans benoemd als pilot en experimenteert daar met een nieuwe ontslakte werkwijze ondersteund door een bestuurlijk vastgestelde Ontwikkelstrategie. Recent was er een bijeenkomst hierover met hoofden afdelingen en bestuurders van de gemeente Leiden en Friso de Zeeuw en Jos Feijtel. Ik mocht in deze bijeenkomst, als procesmanager gebiedsontwikkeling Lammenschans namens de gemeente, mijn ervaringen en lessons learned delen.
Lammenschans is een gebied met versnipperde grondposities en veel kantoorleegstand, dat in transformatie is naar een nieuw stedelijk multifunctioneel gebied. De strategie richt zich op draagvlak en participatie van belanghebbenden in het gebied, organische ontwikkeling, planologische verruiming middels bouwenveloppen en het credo “regelen wat moet, vrijlaten wat kan”. Middels deze strategie is er al het nodige gerealiseerd, in ontwikkeling en in de planstudiefase. Voor mij het bewijs dat flexibiliseren en loslaten werkt. Dit vraagt van de gemeente een pro-actieve faciliterende rol, dat wil zeggen mét betrokkenheid, meedenken in oplossingsrichtingen en het mogelijk maken van waardecreatie voor grond- en vastgoedeigenaren. Met de verschillende projectmedewerkers is constant gekeken naar de flexibiliteit in relatie tot regelgeving. Hierbij geldt ook dat niets voor eeuwig is; dus laat toe dat het bestaande verandert en wees bereid om ook je eigen plan zo nodig aan te passen (wees flexibel in je flexibele plan). Wat blijkt is dat goed voorbeeld ook echt doet volgen (als één schaap over de dam is…). Dat maakt ook (vooruitlopend) gemeentelijke ruimtelijke investeringen noodzakelijk, bijvoorbeeld in de herinrichting van het openbaar gebied. En last but not least, flexibiliseren en loslaten vraagt ook om bestuurlijk achter de procesprincipes te blijven staan; het is namelijk een kwestie van lange adem. En: het werk wordt er leuker en spannender van!
Het geeft nogmaals aan dat het succes van ontslakken vooral ligt in attitude, zo concludeerden in de bijeenkomst ook de wethouders Paul Laudy en Robert Strijk. Een attitude die zich meer richt op (het faciliteren van) de markt en burger, en de houding om oplossingen te zoeken en daar gezamenlijk voor te gaan.
De landelijke pilot ‘Ontslakken van Gebiedsontwikkeling’ was één van de agendapunten van de Actieagenda Bouw, een initiatief van de sector en het ministerie van BZK om op innovatieve wijze de bouwsector sterker uit de crisis te laten komen. ‘Ontslakken’ richt zich op regeldrukvermindering en aanpassing van houdings- en gedragsaspecten. Voor de gemeente betekent dit dat zij niet automatisch vervalt in haar toetsende rol maar meer het initiatief centraal stelt.
