Thumb_ontwerp en proces_0_1000px

Particulier opdrachtgeverschap: Van afkickprogramma naar leerschool

14 november 2011

2 minuten

Nieuws In particulier opdrachtgeverschap (PO) maar vooral in collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) liggen kansen voor architecten, betoogt BNA-directeur Fred Schoorl. Nu overheid en markt aan de kant staan zijn het immers de particulieren die nog willen én kunnen bouwen. Overheid en markt zijn in de loop van de geschiedenis zelfs verantwoordelijk geweest voor het nagenoeg verdwijnen van de traditie van de zelfbouw. Terwijl de architect van origine werkt met de particuliere opdrachtgever. Die veranderde van mecenas en rijke koopheer naar publieke opdrachtgever in de vorm van overheid en corporaties. Gaandeweg zijn zij degenen geworden die weten hoe we willen wonen. Ook de architect deed daaraan mee. Carel Weeber was de eerste in Nederland die het verzet een duidelijk gezicht gaf in de woningbouw. Met de eindstreep van Vinex in zicht kwam de eigenbouw weer terug op de agenda.

Een kans dus voor de architect. Voor de architectuurbranche is de nood hoog op dit moment, met 50% minder opdrachten en 30% ontslagen. Kansen voor de architect zijn er in PO/CPO door zijn vakmanschap in verbeeldingskracht en oplossingsgericht werken. PO geeft veel risico’s en nauwelijks verdiencapaciteit voor een architect. Door schaalvoordelen en risicospreiding is CPO interessanter. Maar zelfbouw stelt kwantitatief maar weinig voor en zal noch voor architecten, noch voor projectontwikkelaars de markt gaan redden. Het is niet meer dan een reddingsboei in tijden van nood. Natuurlijk zijn er de believers die geloven in de Grote Sprong Voorwaarts: iedereen wil meedoen, iedereen wil de bal. Maar ons Nationale Afkickprogramma leidt nog niet tot heel veel prestaties. PO en CPO blijven een marginale markt, die overigens wél een ommekeer in de markt vertegenwoordigen: die van aanbodgerichte markt naar meer macht voor de consument.

Toch biedt PO/CPO de architect de nodige kansen. Ook architecten hebben baat bij een maatschappij waarin burgers zijn aangewezen op eigen initiatief. Dat stimuleert innovatie en experiment: een trapveldje voor vernieuwing. Bovendien heeft de architect baat bij een nieuw ondernemerschap, zoals bij CPO het geval is, waarbij burgers zelf ondernemer en ontwikkelaar worden. Maar het allerbelangrijkste voor de architect is met het wegvallen van de overheid als financier en hoeder van kwaliteit – denk aan Welstand – ruimte ontstaat om ‘in het gat van de kwaliteit’ te springen. Samen met burgers, opdrachtgevers en professionals van onderop werken aan nieuwe kwaliteit. Op die manier is eigenbouw een kans voor de architect: een sprong van macht naar gezag, waarmee het aanzien van de architect zal verbeteren. De architect niet zozeer als artiest maar als creatieve probleemoplosser en ondernemende verbinder. Zelfbouw wordt zelfontwikkeling, ook voor de architect.

Zie ook:


Cover: ‘Thumb_ontwerp en proces_0_1000px’


Fred Schoorl

Door Fred Schoorl

Expert in ruimtelijke vraagstukken en directeur van de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus (BNA)


Meest recent

Gonny Doornbos (midden) neemt de SKG Publieksprijs 2024 in ontvangst door Sander van Wettum (bron: SKG)

World Food Center wint de SKG Publieksprijs 2024

Met ruim een derde van de 1300 uitgebrachte stemmen is World Food Center de winnaar van de SKG Publieksprijs 2024. Dit werd vandaag tijdens het SKG Jaarcongres in Amersfoort bekendgemaakt.

Uitgelicht
SKG Nieuws

28 maart 2024

Weekoverzicht - Dit was de week van leren door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van leren

Deze week ging het op Gebiedsontwikkeling.nu over leren. Leren van de complexe gebiedsontwikkeling Feyenoord City, van dertig jaar flexibel ontwikkelen in Terneuzen en van grondbeleid in het buitenland.

Weekoverzicht

28 maart 2024

Irishof door AM Gebiedsontwikkeling (bron: AM Gebiedsontwikkeling)

Ontwikkelen voor ouderen met een zwaardere zorgvraag, zo doet AM dat

Een gebiedsontwikkelaar die een verzorgingshuis-nieuwe-stijl in de markt zet, voor ouderen die meer zorg nodig hebben. AM geeft vorm aan het concept ‘Let’s Live’, ontwikkelaar Anneke Speelman licht toe.

Interview

28 maart 2024