plannen circulaire economie afval energie bedrijf

Plannen circulaire economie: wondermiddel of doekje voor het bloeden?

30 september 2016

3 minuten

Nieuws Het kabinet heeft aangekondigd in 2050 af te willen van afval. De urgentie van de transitie naar de circulaire economie lijkt nu ook in Den Haag op de agenda te staan. Positief nieuws dus, is de reactie van velen. Maar het onderwerp vraagt om een veel scherpere discussie.

Het is opvallend dat deze doelstelling wordt geprojecteerd op 2050, dat is zo ver weg dat het niemand echt raakt. Dit doel vraagt niet alleen om beleid dat de transitie naar de circulaire economie versnelt, maar ook om maatregelen die de lineaire economie afbreken. Het kabinet maakt zelf onderdeel uit van de lineaire economie. Het Rijk heeft forse investeringen gemaakt in de afvalverbrandingsinstallaties en deze verwevenheid werkt door tot en met het niveau van de gemeentes die inzetten op nascheiding.

Urgentie vraagt om maatregelen

De visie van het kabinet is dan ook veel te vrijblijvend. Praten met het bedrijfsleven, de Vereniging Nederlandse Gemeenten en met ngo’s zoals Natuur & Milieu is belangrijk, maar de urgentie van het probleem vraagt om onmiddellijke stellingname en maatregelen. Het kabinet moet zelf stelling durven nemen en harde regels opleggen om het klimaat- en grondstoffenprobleem aan te pakken. Maatregelen die het gebruik van fossiele brandstoffen uitfaseren en afval(verbranding) zwaar belasten, zorgen ervoor dat het bedrijfsleven wel een draai moet maken richting een circulaire economie. Systematische samenwerking met het bedrijfsleven, gemeentes en ngo’s helpt om de transitie ‘van bovenaf’ te versnellen.

Alternatieven voor circulaire economie

Maar dit is niet genoeg. Al ruim 20 jaar werken wetenschappers uit verschillende velden, maar ook burgers, actiegroepen, (sociale) ondernemers en startups aan alternatieven voor de circulaire economie. Vechtend tegen de huidige wet- en regelgeving werken deze innovatieve partijen samen aan de realisatie van de circulaire economie in de praktijk. De urgentie is voor hen al lange tijd een inspiratiebron en drijfveer om te experimenteren, maar ook om de samenwerking op te zoeken met het bedrijfsleven, (lokale) overheden en organisaties. Netwerken als BlueCity010 in Rotterdam en Buiksloterham in Amsterdam zetten hierbij de toon. Deze kennis en ervaring lijken verloren te gaan, wanneer het kabinet zich slechts richt op de grote overkoepelende organisaties die gevestigde belangen behartigen. Ook de rapporten die de voordelen van de circulaire economie becijferen op € 7,3 miljard per jaar en 54.000 extra banen, gaan vaak voorbij aan deze alternatieve economische modellen.

Breek de lineaire economie af en geef circulaire en inclusieve economie vorm

Kortom, fijn dat het kabinet in 2050 van afval af wil en de CO2-uitstoot wil verminderen, maar het is nu tijd om te laten zien dat dit voornemen meer is dan een blijmakertje in aanloop naar de verkiezingen. Als Nederland koploper wil worden, moeten er direct radicale stappen worden gezet om de lineaire economie af te breken en de circulaire en inclusieve economie vorm te geven. Alleen een langetermijnvisie voor 2050 en een tussendoel in 2030 is niet genoeg. Deze transitie vraagt nu om doorzettingskracht en ruimte voor experimenteren en leren. De overheid moet stelling nemen en richting en ruimte geven door niet alleen met het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties, maar ook in samenwerking met burgerinitiatieven, stadsmakers en sociale ondernemers de transitie te versnellen. Het betrekken van deze onderstroom is essentieel voor de omslag naar de circulaire economie.

Auteurs Marleen Lodder en Charlie Spork werken bij de Dutch Research Instituut for Transitions (DRIFT). Dit onderzoeksinstituut is verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en verricht onderzoek en advies op het gebied van maatschappelijke transities naar duurzaamheid; in energie, mobiliteit, zorg, voedsel en waterbeheer, maar ook in wijken, regio’s en gebieden. 


Cover: ‘plannen circulaire economie afval energie bedrijf’


Marleen Lodder

Door Marleen Lodder

Researcher & Advisor DRIFT

Charlie Spork

Door Charlie Spork

Researcher & advisor DRIFT


Meest recent

Billboard Vertoning van Politieke Partij Posters 2025 door Milos Ruzicka (bron: Shutterstock)

De schijn bedriegt: politici zijn het bij woningbouw over veel zaken wél eens

Wie verkiezingsdebatten kijkt, denkt al snel dat politici het werkelijk overal over oneens zijn. Maar die schijn bedriegt, aldus Inge Janse, voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu. “Dus er is hoop, lieve mensen!”

Opinie

29 oktober 2025

Zwolle, Onder de Bogen en Kraanbolwerk door M. Oosterhuis (bron: RCE)

Erfgoed en verdichting: de kennis wordt geordend

Met een verzameling van instrumenten, publicaties en praktijkvoorbeelden in een ‘gereedschapskist’ probeert de RCE professionals te helpen bij een ‘erfgoedinclusieve’ aanpak van de verdichtingsopgave. RCE-adviseur Lotte Zaaijer licht toe.

Interview

29 oktober 2025

Annius Hoornstra Column Cover door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Patrick van den Hurk)

Stemadvies: kies zelf voor ambitie en samenwerking

Een dag voor de verkiezingen komt columnist Annius Hoornstra met een stemadvies. Niet voor een stem op partij X of politicus Y, maar voor de professionals in het vakgebied. “Zet zelf je kruisje in een kwadrant op de assen ambitie en samenwerking.”

Opinie

28 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op