Chris Kuijpers (Directeur-generaal Ruimte van het ministerie van Infrastructuur & Milieu)
De proceskosten zijn nu te hoog. Het Rijk helpt door regelgeving eenvoudiger te maken. Maar de vastgoedsector is aan zet om efficiëntie te verbeteren en faalkosten omlaag te brengen. Ketenintegratie, vernieuwend aanbesteden, bijvoorbeeld DBFMO, en opdrachtgeverschap zijn daarbij van belang. Dat leidt ook tot betere aansluiting bij wensen van de klant en besparingen in bijvoorbeeld de exploitatiefase. En uiteraard moet er vraaggerichter worden gewerkt. Dat betekent overigens niet zomaar iedereen betrekken, want dan stijgen je proceskosten weer te veel. Vakmanschap is nodig om gericht wensen te achterhalen en dat om te zetten naar goede producten.

Friso de Zeeuw (directeur Nieuwe Markten Bouwfonds Ontwikkeling & praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft)
Er is nu wel meer aandacht voor de vraag naar en de afzetbaarheid van nieuw te (her)ontwikkelen vastgoed. Maar de noodzaak dat het proces veel goedkoper moet is nog nauwelijks doorgedrongen. De steeds oplopende verkoop- en verhuurprijzen van de eindproducten maakten het mogelijk om extra kosten van ontwerp, advies, overleg, engineering, dure bouwkundige oplossingen en milieumaatregelen in de grondkosten en in de bouwkosten weg te schrijven.Voor mijn praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling is dit een belangrijk aandachtspunt.

Olaf Nieuwenhuis (Hoofdprojectontwikkleing Kroonenberg Groep)
De randvoorwaarden, ofwel de verplichte betrokkenheid van de diverse adviseurs en organisaties, maken het hele proces nu onnodig duur. Dit moet aanmerkelijk sneller en (dus) goedkoper kunnen; minder regels! Goedkoper bouwen hoeft niet per definitie. Ontwikkelende beleggers bouwen voor de lange termijn: flexibel inzetbare gebouwen die decennia lang meegaan. Deze mogen dan hogere bouwkosten hebben, maar door de tijd genomen, inclusief exploitatielasten, zullen deze dan toch goedkoper zijn. Vraag gerichter: ja. Hiervoor is echter niet altijd een klant nodig. Als er een heldere visie is en je gelooft dat dit gaat werken, dan kun je ook voor de latente gebruiker bouwen. Zien is geloven? Voorwaarde is dan wel dat de locatie goed is.

Zie voor de volledige publicatie: