woonwijkje

Proefschrift over sleutelrol voor kleine gemeenschappen bij energietransitie

27 april 2016

3 minuten

Onderzoek De slag om energietransitie in de gebouwde omgeving zou weleens beslist kunnen worden in kleine en middelgrote gemeenschappen. Daar liggen de grootste opgave en de grootste kansen, constateert promovenda Christina Sager-Klauss. Zij ontwikkelde een GIS-tool als hulpmiddel voor beslissers in dorpen en stadjes.

Verbetering van de energie-efficiënte is nu nog vooral gericht op de bouwfysica en technische installaties van individuele gebouwen. Terwijl er zoveel meer rendement is te halen door gebiedsbreed te kijken. Probleem is dat lokale bestuurders daar geen kaas van gegeten hebben. De interactieve kaart die Sager-Klauss met hulp van de OTB-afdeling GIS Technologie fabriceerde, kan hen uit de brand helpen. De GIS-tool geeft een totaalbeeld van vraag en aanbod van energie in een gebied. Keurig gemarkeerd zijn bestaande energiebronnen, maar ook locaties waar windmolens en zonnepanelen hernieuwbare energie leveren. Ook geeft de kaart een beeld van de vraag naar elektriciteit vanuit woningen en bedrijven, de beschikbare overtollige warmte en het potentieel dat er te winnen valt, bijvoorbeeld door woningisolatie, plaatsen van een warmtepomp of wko-installatie. “Dat maakt het eenvoudiger om vraag en aanbod heel precies op elkaar af te stemmen en laat zien waar mogelijkheden liggen voor integratie van hernieuwbare energiebronnen in het aanbod van verwarming en koeling”, vertelt Sager. Het geeft ook een beeld van de exergiewaarden: de maximale rendement dat uit de beschikbare energiestromen te halen is.

In de aanpak die Sager-Klauss voorstelt staat het verzamelen van data centraal. Door standaarddata uit haar literatuuronderzoek te koppelen aan specifieke gegevens van één gebied ontstaat een beeld van de bestaande toestand en van interacties tussen verschillende factoren. Na correctie van de afwijkingen ontwikkelde ze een spreadsheetmodel waarin ook de GIS-gegevens werden verwerkt.

Vakwerkhuizen

Voor het valideren van haar model nam ze de proef op de som bij een casestudie in Wolfhagen, nabij Kassel. Het Hessische stadje met 12.000 inwoners en veel oude vakwerkhuizen wilde binnen een paar jaar tijd voor 100 procent op hernieuwbare energiebronnen draaien. Dat lukte, door energierenovatie van gebouwen, realisatie van een windpark, warmtekrachtkoppelingen en plaatsing van pv-cellen op gemeentelijke gebouwen. Bij de uitvoering van het project bleek de ontwikkelde GIS-tool een waardevol hulpinstrument voor het geven van goed onderbouwde adviezen en ontwikkelen en doorrekenen van verschillende scenario’s.

Uit de pilot concludeert Sager-Klauss ook dat het in dorpen en stadjes belangrijk is de opgave simpel te houden. “Formuleer eerst een duidelijke langetermijndoelstelling, breng het terug tot de kern en stel dan een duidelijke set van maatregelen voor. Dat maakt de communicatie eenvoudig en effectief.” Detailuitwerking en complexe wetenschappelijke analyses zorgen in de opstartfase alleen maar voor verwarring.

Omliggende dorpen hebben inmiddels ook plannen om de interactieve kaart te gaan gebruiken bij hun energieopgave. Sager-Klauss hoopt de GIS-tool door te ontwikkelen tot algemeen bruikbare webapplicatie. 


Meer informatie

bron: bk.tudelft.nl


Cover: ‘woonwijkje’



Meest recent

Participatie bij een grote verbouwing door Natalya Kosarevich (bron: shutterstock)

Participatie bij een grote verbouwing

De grote verbouwing van Nederland is niet gebaseerd op een eenmalig groots en meeslepend besluit, aldus Co Verdaas. Het is een proces van vele kleine en grotere besluiten. Hoe moeten dan de spelregels rondom participatie worden opgesteld?

Analyse

8 oktober 2025

Het team achter Huis van de Toekomst bestaat uit kunstenaars, professionals en buurtbewoners door Havensteder (bron: Huis van de Toekomst)

De urban curator als noodzakelijke verbinder in de lokale energietransitie

Een van de meest veelbelovende scenario’s voor de energietransitie is de overgang naar duurzame, lokaal opgewekte en gedeelde energie. Dat is echter een lastig traject. Kan de ‘urban curator’ helpen als verbinder?

Onderzoek

7 oktober 2025

De passende spelregels voor gebiedsontwikkeling door Esther Dijkstra (bron: Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling)

Tussen samenhang en sectoren: de passende spelregels voor gebiedsontwikkeling

In het openingsartikel van de nieuwe Gebiedsontwikkeling.krant proberen Marlon Boeve, Co Verdaas en Tom Daamen tot de juiste spelregels voor gebiedsontwikkeling te komen door te focussen op de eeuwige strijd tussen ‘samenhang’ en ‘sectoren’.

Uitgelicht
Analyse

7 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op