Rotterdam verstedelijking

Stedelijke concurrentie met prestigeprojecten ook in crisistijd

29 november 2012

2 minuten

SKG Nieuws Het grootste voetbalstadion, de hoogste woontoren, het meest markante museum, steden zetten zich met beeldbepalende projecten op de kaart. Ook in tijden van crisis zullen partijen proberen hun steun te verwerven voor de ontwikkeling van nieuwe iconen. Het gaat daarbij niet alleen om het stapelen van stenen maar vooral om het ontwikkelen van een overtuigend betoog. Dit stelt bestuurskundige Wouter Jan Verheul in zijn proefschrift ‘Stedelijke iconen: het ontstaan van beeldbepalende projecten tussen betoog en beton’, dat hij 5 december 2012 zal verdedigen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Totstandkoming iconische bouwwerken onderzocht

Stedelijke concurrentie met prestigeprojecten ook in crisistijd - Afbeelding 1

Spuiforum, Den Haag, © Neutelings Riedijk Architecten / A2studio

‘Stedelijke concurrentie met prestigeprojecten ook in crisistijd - Afbeelding 1’


Stadsiconen geven de stad een gezicht, brengen publieke trots en identiteitsbesef. Ze trekken toeristen en zijn een aanjager voor stedelijke ontwikkeling. Vooral de afgelopen decennia lijkt de stad een themapark geworden van opmerkelijke architectuur. Verheul keek achter deze façades en reconstrueerde de strijd die aan beeldbepalende projecten voorafgaat. Hij beschreef hoe moderne stadsiconen zoals de Erasmusbrug, het nieuwe Roombeek in Enschede en de High Tech Campus in Eindhoven tot stand zijn gekomen. Maar ook reconstrueerde hij mislukte of controversiële projecten zoals het half afgebouwde Kasteel van Almere of de Blob in Eindhoven. Het proefschrift presenteert verhalen waarin diverse architecten, zoals Pi de Bruijn en Liesbeth van der Pol aan het woord komen, net als vele wethouders, projectontwikkelaars en andere hoofdrolspelers. Verheul onderzocht hoe beeldbepalende projecten worden ontwikkeld om de gewenste stadsidentiteit te vormen en wat daarbij de succes- en faalfactoren zijn. Projecten blijken vaak anders te zijn geworden dan op papier bedacht. Het voorkomen van mislukkingen, tunnelvisies en avonturisme, vraagt dat bestuurders meer worden uitgedaagd om prestigeprojecten overtuigend te onderbouwen.

Bouwen in crisistijd?

Vooral in tijden van economische crisis, leegstand en bezuinigingen, lijkt het lastig om te investeren in iconische projecten. Voor initiatiefnemers, zoals bij de nieuwe Rotterdamse Kuip of het Haagse Spuiforum, is het dan moeilijker om dure of extravagante plannen aan te dragen. Maar juist in crisistijd wordt de strijd rondom prestigeprojecten heftiger gevoerd dan anders. Economische belangen van bedrijven, bestuurlijke scoringsdrang en burgerlijke emoties moeten blijvend worden gevoed. Verliezende partijen ontwikkelen steeds een nieuw betoog, met nieuwe argumenten en met nieuwe bondgenoten.

Wouter Jan Verheul is bestuurskundig adviseur met expertise op het gebied van publiek leiderschap en stedelijke ontwikkeling. Tevens is hij verbonden aan de TU Delft, Faculty of Architecture, sectie Urban Area Development.

Meer informatie:

Marjolein Kooistra, mediarelaties Erasmus Universiteit. Tel: 010 408 2135, e-mail: kooistra@fsw.eur.nl Voor meer informatie over het boek zie www.stedelijke-iconen.nl.


Cover: ‘Rotterdam verstedelijking’



Meest recent

Valley, Amsterdam-Zuidas door Ceescamel (bron: Wikimedia Commons)

De nieuwe stedenbouw is groen

Jaap Modder belichtte eerder de toekomst van de stedenbouw en het groen ontwikkelen in de stad. In zijn nieuwste bespreking komen beide thema’s samen. Een boek waarin negentien vakgenoten spreken over verstedelijking in relatie tot menselijk welzijn.

Recensie

11 juli 2025

Weekoverzicht donderdag 10 juli door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van het ruimtelijk rechtbreien

Het ging deze week over rechtbreien. In fysiek opzicht bij het landschapsherstel in Brabant en een alternatief gebruik van parkeerplaatsen. Maar ook procesmatig, zoals bij het dichten van de kloof tussen bestuurders en ontwerpers.

Weekoverzicht

10 juli 2025

Kleine Beerze hermeandering door Nadine van den Berg (bron: Ministerie VRO)

Van krom naar recht en weer naar krom, Brabants beekherstel doet het landschap goed

Journalist Mark Hendriks en fotograaf Nadine van den Berg gaan in actuele projecten op zoek naar ruimtelijke kwaliteit. In aflevering 5 gaat het naar de Kleine Beerze in Brabant, waar beekherstel veel goed doet.

Uitgelicht
Casus

10 juli 2025