27 augustus 2014
3 minuten
Achtergrond
Veel gemeenten kampen in toenemende mate met krimpende bedrijventerreinen, leegstaande kantoorlocaties en/of winkelgebieden. In de praktijk blijken bestaande eigendomsverhoudingen vaak een beletsel te vormen om over te gaan tot gewenste ontwikkelingen. Stedelijke herverkaveling kan in dergelijke gevallen uitkomst bieden.
In het blogbericht “Stedelijke herverkaveling: een nieuw ontwikkelingsmodel”, stonden wij al eerder stil bij stedelijke herverkaveling. Bij stedelijke herverkaveling wordt grondbezit geruild op basis van vrijwilligheid. Partijen maken samen een gebiedsplan waarbij aan de wensen van alle grondbezitters wordt voldaan. Eventuele waardeverschillen worden vervolgens geruild.
Bij stedelijke herverkaveling hoeven gemeenten geen grondposities in te nemen. De gronden blijven in eigendom van de bij het gebiedsplan betrokken partijen. Hierdoor worden de financiële risico’s beperkt. Daarmee past stedelijke herverkaveling in het huidige tijdsbestek waarin sprake is van een verschuiving van een actief naar een faciliterend grondbeleid.
Rapport ‘Grenzen Verschuive
In 2013 is de Commissie Stedelijke Herverkaveling in het leven geroepen. Deze Commissie heeft tot taak om tot een voorstel te komen voor de mogelijkheden om het onderwerp stedelijke herverkaveling wettelijk te regelen. Anders dan voor de landinrichting in het landelijk gebied bestaat in Nederland – anders dan bijvoorbeeld in Duitsland en Spanje – nog geen wettelijke regeling voor herverkaveling in het stedelijk gebied.
De werkzaamheden van de Commissie hebben geleid tot het rapport ‘Grenzen Verschuiven’. Het rapport is op 10 juli jl. aangeboden aan de minister van Infrastructuur en Milieu. De Commissie adviseert in het rapport dat overgegaan kan worden tot gedwongen grondruil, indien herverkaveling op basis van vrijwilligheid niet lukt. Een opgelegde herverkaveling is dan aan de orde als een meerderheid van de eigenaren daarom vraagt. Ook indien de gemeente zelf het initiatief neemt en de meerderheid van de eigenaren meekrijgt, zou een gedwongen herverkaveling volgens het rapport tot de mogelijkheden moeten behoren.
Motie Deries
Voor het instrument stedelijke herverkaveling is nog een wettelijke basis nodig. Hoofdstuk 11 van het onlangs verschenen wetsvoorstel voor de Omgevingswet is daarvoor gereserveerd. Inwerkingtreding van deze wet is thans voorzien in 2018.
Stedelijke herverkaveling kan een belangrijke bijdrage leveren aan het oplossen van de actuele (her)ontwikkelingsvraagstukken waar het stedelijk gebied thans mee worstelt. Gelet hierop en gezien het grote draagvlak bij gemeenten en de sector heeft het Kamerlid De Vries op 24 juni jl. een motie ingediend. In de motie wordt de regering verzocht om het instrument stedelijke herverkaveling reeds voorafgaand aan het in werking treden van de Omgevingswet wettelijk te verankeren.
De motie is op 1 juli jl. aangenomen. Daarmee is een belangrijke stap gezet in het versneld invoeren van een wettelijke basis voor het instrument stedelijke herverkaveling. De komende tijd moet leren hoe deze wettelijke regeling eruit komt te zien. Op dit blog houden wij u uiteraard op de hoogte van alle ontwikkelingen op dit punt. Kortom: wordt vervolgd!
