Procesvaardigheden in de stedenbouw vloeien voort uit persoonlijke eigenschappen, worden bij uitstek gevormd in de praktijk, maar kunnen natuurlijk ook in de opleiding worden geleerd.
Welke overwegingen spelen een rol als je meer ‘veranderkunde’ wilt brengen in de stedenbouwopleidingen:
De verzwakking van de positie van de stedenbouwkundige is niet op voorhand te wijten aan het tekortschieten van de stedenbouwer en zijn opleiding. Alle ambachtelijke beroepen verliezen positie ten opzichte van management en organisatie.
Het begrip ontwerp past ook op niet ruimtelijke ontwikkelingen zoals de vormgeving van strategische processen. Dat is dus ook het werkterrein van de ontwerper.
Je wordt – terecht - opgeleid om lange termijn processen vorm te geven. Dat vraagt nu eenmaal om andere vaardigheden dan inspelen op korte termijn belangen van stakeholders en politiek.
De positie van stedenbouwer in private bureaus en in publieke dienst is een andere en vraagt om verschillende eigenschappen en competenties.
Een brede definitie van stedenbouw is vanzelfsprekend, maar de ene vaardigheid laat zich makkelijker leren in een opleiding dan de andere.
Welke concrete aanbevelingen zijn er voor het onderwijs:
Creëer meer stages voor studenten, ook in bureaus en organisaties die niet klassiek stedenbouwkundig zijn, maar juist meer procesmatig werken of zich roeren in het publiek debat.
Creëer in het onderwijs situaties die de praktijk zo dicht mogelijk benaderen, die studenten dwingen om in maatschappelijke processen te opereren en die ‘onvergetelijke’ ervaringen opleveren.
Interdisciplinair ontwikkelen moet meer aandacht krijgen. Het vermogen om met andere disciplines samen te werken is een van de zwakke kanten in de beroepsuitoefening.
Integreer in het onderwijs kennis over burgerschap, over de sociologie en antropologie van de stad en haal het maatschappelijk debat hierover naar binnen in de onderwijsinstellingen.
Blijvend leren. Het onderwijs en de nascholing moet ruimte geven aan verdieping op in de praktijk opgedane ervaringen.
Leer stedenbouwkundigen helder te communiceren; als zij hun eigen werk uitleggen en als zij publiekelijk in debat moeten met belanghebbenden en met andere professionele disciplines.
Aan de basis van veel gewenste competenties ligt kritisch vermogen; dat zou een leidraad kunnen zijn in het onderwijs.
De stedenbouwkundige moet leren om in een veranderende maatschappelijke context steeds duidelijk zichtbaar te maken wat zijn toegevoegde waarde is; voor burgers en maatschappelijke organisaties.
Stedenbouw is altijd een brede discipline met meerdere vaardigheden geweest. De invulling daarvan is verwaarloosd. Ook het onderwijs kan bijdragen aan de revitalisatie.
