Uit het onderzoek van Mehaffy blijkt dat het ver uitsmeren van steden (“urban sprawl”) een veel grotere impact heeft op het milieu dan gedacht. Bouwen in lage dichtheid vergt meer infrastructuur dan een compacte stad. Dat kost meer asfalt en ook meer vervoerskilometers per inwoner. De promovendus aan de faculteit Bouwkunde analyseerde verschillende stedelijke gebieden en becijferde op basis daarvan dat meer dan een derde van de wereldwijde CO2-uitstoot op het conto komt van ‘urban sprawl’. Niet alleen energie- en grondstoffenverbruik gaan onnodig omhoog door wijdverbreide bebouwing, maar ook het landgebruik en het consumptiegedrag van buurten. En dat valt niet te compenseren met introductie van hernieuwbare energiebronnen of duurzame – elektrische - vervoermiddelen. “Daarom is een radicale herziening nodig van de modellen en methoden die we gebruiken voor stedelijke vormgeving”, zegt Mehaffy. “Business as usual is geen optie meer, als we het roer niet omgooien gaan we af op een catastrofe.”

Het feit dat stedenbouwkundige veranderingen traag gaan, is geen reden om niets te doen. Integendeel, stelt Mehaffy, juist omdat veranderingen langzaam gaan, moet een andere manier van stedenbouwkundig plannen topprioriteit krijgen. Zeker in delen van de wereld die snel verstedelijken. Want zelfs kleine veranderingen in urbane vormgeving hebben langetermijneffecten, tot eeuwen ver. Compacte steden met een goede functiemenging waarin afstanden beloopbaar zijn of eenvoudig overbrugbaar met openbaar vervoer kunnen enorme milieuwinsten opleveren. In zijn proefschrift ‘Urban Form and Greenhouse Gas Emissions: Findings, Strategies, Design Decision Support Technologies’ onderstreept hij het belang van goed ontworpen netwerken van publieke ruimtes als voorwaarde voor efficiënte steden met lage emissies. “Urbane vormgeving is bepalend voor de manier waarop we bewegen, interactie aangaan en consumeren. Mijn onderzoek geeft inzicht in hoe dit werkt als systeem en hoe we dit kunnen benutten voor verduurzaming.”

Op basis van zijn onderzoeksresultaten ontwikkelde Mehaffy samen met een software-ingenieur een digitaal hulpmiddel voor besluitvorming bij stedenbouwkundig ontwerpen. Het ontwerpgereedschap helpt verschillende stedelijke ontwerpscenario’s te evalueren en de uitstoot te voorspellen van verschillende combinaties van ontwerpelementen. Daarmee komen haalbare alternatieven binnen handbereik om uitstoot te identificeren en te verminderen. De software is geschikt voor planbureaus, stedenbouwkundigen, ontwikkelaars en andere belanghebbenden.