2013.04.19_Waarom staan zoveel_180

Waarom staan zoveel winkels en kantoren leeg?

19 april 2013

2 minuten

Onderzoek Nederland behoort in Europa tot de landen met het hoogste aantal vierkante meters leegstaand kantoorvastgoed. Uit het vandaag verschenen rapport 'Gebiedsontwikkeling en commerciële vastgoedmarkten' van het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) en de ASRE (Amsterdam School of Real Estate) blijkt dat men te lang heeft gebouwd zonder te kijken of er wel een vraag is; dat financiële tekorten te weinig werden gezien als een indicator van een gebrek aan vraag, en dat er sprake was van een consequente onderschatting van risico’s door ontwikkelaars, beleggers en gemeenten.

In Nederland is een overaanbod van kantoren en winkels. De gemiddelde leegstand in 2013 is 16% voor kantoren en 8% voor winkels. Deze percentages zijn bovendien nog altijd stijgende. Er zijn wel grote regionale verschillen. Bij kantoren concentreert de leegstand zich in de Randstad, terwijl de winkelleegstand het grootst is in de ‘traditionele’ krimpgebieden. Door maatschappelijke en demografische trends is het bovendien waarschijnlijk dat de vraag naar nieuwe kantoren en winkels verder zal afnemen en de leegstand zal toenemen.

Uit de tientallen gebiedsontwikkelingen die het PBL in verschillende onderzoeken heeft bekeken, komt naar voren dat exploitatietekorten reeds voor de crisis aan de orde van de dag waren. Dit was onder andere het gevolg van te grote ambities. Exploitatietekorten werden veelal gezien als ‘gaten die gedicht moesten worden’ en niet als indicatie van onvoldoende marktvraag. Met name bij kantoren stond een relatief hoog aandeel bij oplevering al leeg. Maar daarnaast hebben deze nieuwe kantoren mede ervoor gezorgd dat bestaande, nog niet afgeschreven kantoren in onbruik zijn geraakt.

Volgens het PBL en de ASRE moet het systeem dusdanig worden aangepast dat het aanbod beter en sneller reageert op de vraag. Het is hiervoor van belang dat gemeenten, en in mindere mate provincies, nieuwe vastgoedplannen vooral beoordelen op basis van de lokale en regionale behoefte en mede in relatie met het aanbod van bestaand vastgoed. Bij kantoren, anders dan bij winkels, is dat nog nauwelijks gebeurd. Een betere aansluiting van het aanbod op de vraag zwakt bovendien de kredietafhankelijkheid van vastgoedinvesteringen af; vermindert de financiële en organisatorische verwevenheid binnen gebiedsontwikkelingen en verkleint de gemeentelijke afhankelijkheid van inkomsten uit actief grondbeleid. Deze factoren vormen namelijk sterke prikkels om te investeren in nieuw vastgoed zonder dat daar in voldoende mate behoefte aan is.

Tot slot suggereren het PBL en de ASRE dat het goed zou zijn de relatie tussen fiscale regels (btw en overdrachtsbelasting) en de verschillende vastgoedsegmenten te heroverwegen, zodat transformatie van commercieel vastgoed (bijvoorbeeld naar woningen) fiscaal aantrekkelijker wordt.

Zie voor de volledige publicatie:


Cover: ‘2013.04.19_Waarom staan zoveel_180’



Meest recent

Vogelvlucht van Drie Hoefijzers, Breda door AM (bron: AM)

Van brouwerij tot binnenstedelijk woongebied, gebiedstransformatie Drie Hoefijzers afgerond

Breda is een nieuw binnenstedelijk woonmilieu rijker: gebiedsontwikkelaar AM heeft de transformatie van een voormalig brouwerijterrein afgerond. Jaap van Engelshoven, directeur ontwikkeling, volgde het traject van nabij en kijkt terug.

Casus

30 april 2025

Am Tacheles met zicht op passage en binnenplein door Kees de Graaf (bron: Kees de Graaf)

Exclusieve verdichting in Berlijn: project Am Tacheles roept discussie op

In het Tacheles-gebied in de Berlijnse binnenstad maakten krakers en kunstenaars plaats voor een hoogwaardig en vooral high-end woon-, werk- en winkelgebied: Am Tacheles. Niet bij iedereen roept dat positieve reacties op.

Uitgelicht
Casus

30 april 2025

Afslag Meerwaarde door Jutta Hinterleitner (bron: SSRO)

Op zoek naar maatschappelijke meerwaarde bij de stedelijke snelweg

De stedelijke snelweg staat weer in de schijnwerpers, nu met de blik van brede welvaart. De publicatie ‘Afslag Meerwaarde’ van het Kennis- en Innovatieplatform Stedelijke Snelwegen en Ruimtelijke Ontwikkeling biedt nieuwe perspectieven.

Uitgelicht
Onderzoek

29 april 2025