Warmtenet door Geert van Duinen (bron: Flickr)

Warmtenetten in publieke handen, energiebedrijven staken werkzaamheden

27 oktober 2022

3 minuten

Nieuws Gemeenten moeten meer regie krijgen bij de ontwikkeling van warmtenetten. Daarom wil minister Rob Jetten dat warmtenetten vanaf 2025 alleen nog maar in publieke handen terechtkomen. Energieleveranciers zijn woest en dreigen te stoppen met de aanleg en uitbreiding van nieuwe netten.

In de brief die minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) afgelopen vrijdag naar de Tweede Kamer stuurde, benadrukt hij dat hij met de maatregel gemeenten “voldoende sturingsmogelijkheden en bevoegdheden te geven.” Jetten denkt door gemeenten de regie te schenken dat een warmtenet voor iedereen een betaalbaar, betrouwbaar en duurzaam alternatief is voor aardgas. En dat is nodig, omdat het kabinet als doelstelling heeft het huidige aantal van 500.000 huishoudens dat nu is aangesloten op het warmtenet in 2030 te verdubbelen. In 2050 moeten uiteindelijk 2,6 miljoen huishoudens hun warmte op deze manier binnenkrijgen.

Onvoorspelbare dynamiek

De Wet collectieve warmtevoorziening leidt bij de energiebedrijven tot woedende reacties. Aan Trouw laat energieleverancier Vattenfall weten geen nieuwe warmtenetten te ontwikkelen als Jetten echt van plan is alle warmtenetten in publieke handen onder te brengen. Ook wil het bedrijf de uitbreiding van bestaande warmtenetten stilleggen. Tegen het FD zeggen de Zweden dat ze de ontwikkelingen ‘zeer zorgelijk’ vinden en dat ze verwachten dat door dit besluit de aanleg van nieuwe netten zal vertragen. Volgens de krant zijn de aangekondigde maatregelen een grote koerswijziging ten opzichte van het verleden, ook omdat 90 procent van de netten nu wel in particuliere handen is.

Het risico is te groot om deze projecten bloot te stellen aan de onvoorspelbare dynamiek van de lokale politiek

De Nederlandse concurrent Eneco komt in beide kranten met een vergelijkbare boodschap. Ook zij waarschuwen dat de aanleg van warmtenetten vertraging gaat oplopen en dat de onteigening van private eigenaren van bestaande warmtenetten zal leiden tot “investeringsonzekerheid voor lopende projecten. De publieke partner heeft vaak weinig ervaring met aanleg, onderhoud, distributie en uitbating van een warmtenet. Het risico is te groot om projecten met een investeringshorizon van twintig tot veertig jaar bloot te stellen aan de onvoorspelbare dynamiek van de lokale politiek.”

Kritiek

Om gemeenten door de eerste lastige fase heen te loodsen en de duurzame stroomvoorziening niet te plotseling tot stilstand te laten komen, mogen gemeenten tot 2031 nog wel private energieleveranciers als Vattenfall en Eneco inschakelen als het te lastig is om zelf de kar te trekken. Dat bedrijf mag het warmtenet de komende decennia nog uitbaten zodat de investeringen nog wel rendabel kunnen zijn. Zo hoopt Jetten de risico’s van zijn voorstel (verloren kennis, minder aanbod, extra kosten) te beperken.

Aanleg Nuon Noorderwarmte door Vattenfall Nederland door Nuon/Jorrit Lousberg (bron: Flickr.com)

‘Aanleg Nuon Noorderwarmte door Vattenfall Nederland’ door Nuon/Jorrit Lousberg (bron: Flickr.com)


Overigens zijn veel experts kritisch over de plannen van de minister. Vorige maand meldde NRC al dat uit een rapport van advieskantoor PwC blijkt dat wanneer commerciële energiebedrijven geen eigenaar meer mogen worden van warmtenetten, de energietransitie serieuze vertraging oploopt omdat gemeenten hun capaciteit en expertise “aanzienlijk moeten uitbreiden.” Daarom duurt de route via gemeenten volgens PwC langer. De onderzoekers kwamen daarom met een ander voorstel: geef de gemeente een actieve rol, maar stel geen meerderheidsbelang verplicht.


Lees de volledige brief van minister Jetten op de site van de Tweede Kamer.


Cover: ‘Warmtenet’ door Geert van Duinen (bron: Flickr)


Jasper_monster_sandervanwettum door Sander van Wettum (bron: SKG)

Door Jasper Monster

Waarnemend hoofdredacteur Gebiedsontwikkeling.nu


Meest recent

Agnes Franzen.jpg door Frederique van Andel (bron: Frederique van Andel)

De kloof tussen bestuur en straat dichten

De nieuwe Wet versterking participatie verplicht gemeenten tot een actievere rol voor burgers in beleid. Maar hoe geef je die betrokkenheid dan precies vorm? ROm-columnist Agnes Franzen reflecteert op participatie als democratisch leerproces.

Opinie

23 april 2025

Veldbezoek waterbassin.jpg door Living Lab Schouwen-Duiveland (bron: Living Lab Schouwen-Duiveland)

Principes voor gebiedsgerichte innovatie in het landelijk gebied

De toenemende droogte in Nederland bezorgt niet alleen agrariërs kopzorgen, maar bedreigt de vitaliteit van het hele landelijk gebied. Uit het living lab Schouwen-Duiveland komen lessen wat betreft samenwerking en governance naar voren.

Onderzoek

23 april 2025

Render Havenfront door BPD (bron: BPD)

De herontdekking van PPS, dit zijn de ervaringen in Alphen aan den Rijn

Publiek-private samenwerking staat weer volop in de belangstelling maar is in vergelijking met de Vinex-tijd wel ingewikkelder geworden. Wat vraagt dat van betrokkenen? Irma Wooning (gemeente Alphen a/d Rijn) en Patrick Joosen (BPD) gaan in gesprek.

Interview

22 april 2025