Data

“Wij beschouwen data-analyses te snel als waarheden”

8 augustus 2019

2 minuten

Nieuws Het klinkt zo mooi, gebiedsontwikkeling baseren op kennis die volgt uit digitale databronnen. Architect Do Janne Vermeulen verdiepte zich drie maanden in het thema ‘smart cities’ voor Architectuurcentrum Amsterdam, om te achterhalen welke rol architecten en stedenbouwkundigen daarin spelen. Op Archined doet ze haar bevindingen uit de doeken. “Het is de taak van de architect om, wanneer hij met zijn hoofd in The Cloud zit, met beide benen in de stad te blijven staan.”

De architecte benadrukt in haar essay dat data een grote, waardevolle rol kunnen spelen bij stedelijke ontwikkeling. “Door onze steden uit te rusten met slimme technieken en sensoren kunnen wij nog meer over onze stad leren. Meer dan ooit zijn wij in staat om onze steden te begrijpen, om met cijfers onderbouwde ontwerpkeuzes te maken.”

Per definitie subjectief

Maar daar staat tegenover dat architecten en stedenbouwkundigen zich nog amper mengen in de discussie over de (on)wenselijkheid van het verzamelen, interpreteren en vertalen van data voor en door gebruikers van de stad voor de ontwikkeling ervan. Ook vindt zij de opbrengst van smart cities tot dusver teleurstellend. “Er [zijn] slechts weinig inspirerende voorbeelden waarin slimme technologie écht bijdraagt aan de ervaring van de ruimte. Het blijft bij eenmalige of tijdelijke experiences. Hoe kan data-technologie daadwerkelijk bijdragen aan goed vormgegeven architectuur en stedenbouw?”

Het belangrijkste kritiekpunt van Vermeulen ligt in de schijnbare objectiviteit van data, iets wat volgens haar pertinent onwaar is. “Wij beschouwen de uitkomsten van data-analyse te snel als feitelijke waarheden, waardoor het een perfect middel lijkt om ontwerpkeuzes mee te onderbouwen. De manier waarop data wordt verzameld en geanalyseerd is echter altijd een uitkomst van menselijk handelen, en daarom per definitie subjectief.”

Hoofd in The Cloud

Daarnaast waarschuwt de architect ervoor dat op data gebaseerde keuzes ervoor kunnen zorgen dat we enkel nog kiezen voor wat volgens het algoritme ‘het beste’ is, terwijl zo’n algoritme nooit de hele werkelijkheid kan bevatten. “Steeds vaker zie je dat grote hoeveelheden kleine woningen worden ontwikkeld om een zo hoog mogelijke winst te behalen. Het draait steeds meer om cijfers en steeds minder om het maken van goede woningen.”

Vermeulen sluit daarom af met een pleidooi voor de menselijke factor in stedenbouw, hoe verleidelijk het is ook om nieuwe technieken en innovaties kritiekloos te omarmen. “Ontwerpers moeten daarbij blijven ontwerpen vanuit ruimtelijke ervaring, interactie en functionaliteit en zich blijven afvragen: wat levert dit op voor de mensen die in de stad wonen? Het is de taak van de architect om, wanneer hij met zijn hoofd in The Cloud zit, met beide benen in de stad te blijven staan.”

Cover: Public Domain


Cover: ‘Data’



Meest recent

Werkspoorkathedraal door Nadine van den Berg (bron: Ministerie VRO)

De hoopvolle slotsom van een ronde door Nederland: burgers doen ertoe bij ruimtelijke kwaliteit

Journalist Mark Hendriks en fotograaf Nadine van den Berg gingen in actuele projecten op zoek naar ruimtelijke kwaliteit. Ze delen hun belangrijkste bevindingen en wijzen op de cruciale rol van burgers.

Uitgelicht
Analyse

15 oktober 2025

Aeisso Boelman column cover door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Cleo Mulder)

Van speelgeld naar een noodzakelijke investeringsgolf

Columnist Aeisso Boelman maakt zich zorgen. Terwijl wij de woningbouw razendsnel op gang moeten krijgen, zit Nederland op slot door een verouderende mobiliteitsbasis, netcongestie en schaarse publieke middelen.

Opinie

14 oktober 2025

Nederlands landschap Nationaal Parklandschap de Drentsche Aa, provincie Drenthe door Rudmer Zwerver (bron: Shutterstock)

Een gebiedsbiografie moet zacht en hard tegelijk zijn

Gebiedsbiografieën helpen om het verleden van een gebied in kaart te brengen maar zijn ook behulpzaam om de toekomst mee uit te lijnen. Frank Strolenberg bracht ze systematisch in kaart.

Interview

14 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op