Opinie Alle seinen staan op rood en toch lukt het maar niet om de aanpak van het klimaatprobleem echt urgentie te geven. Volgens columnist Rinske Brand moet er dan ook snel iets veranderen in gebiedsontwikkeling. “Tegen de tijd dat we doorhebben dat dit een kapitale fout is, is het simpelweg te laat.”
“Laatste kans voor het milieu” kopte de Volkskrant. Daaronder een foto van zes uitgedroogde giraffen. Volgens het laatste IPCC-rapport hebben we vanaf nu nog precies dertig maanden de tijd om de ergste gevolgen van de klimaatcrisis af te wenden. Ons meest realistische toekomstscenario bevat apocalyptische droogte, helse hitte en regenval van Bijbelse proporties. Toch schieten we ook in de gebiedsontwikkeling nog steeds niet in actie. Sterker, we blijven vol trots plannen voor nieuwe woonwijken ver onder zeeniveau presenteren.
Ons vakgebied is net het echte leven. We zitten gevangen in het ‘kwadrant van Eisenhower’. Deze Amerikaanse president zei ooit: “Ik heb twee soorten problemen: urgente en belangrijke. De urgente zijn nooit belangrijk en de belangrijke nooit urgent”. Het is mensen eigen zich blind te staren op alles wat ‘urgent’ is. Of lijkt. Het halen van een deadline, het leveren van acute hulp, het repareren van een plotseling defect. Daar richten we al onze aandacht op, waardoor het belangrijke blijft liggen. Zo is bijvoorbeeld het bouwen van honderdduizenden woningen met stip op één in ons ‘urgent’ vakje beland.
Zonder het klimaat te redden, zijn al die woningen overbodig
Toch waren we het tijdens het jaarcongres van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling roerend met elkaar eens. Er is maar één werkelijke opgave en dat is het klimaat. Zonder het klimaat te redden, zijn al die woningen tenslotte ook overbodig. Dit ‘signaal van de markt’ zou direct ‘in de tas van de minister gestopt worden’ aldus de verantwoordelijke ambtenaar. Ik durf mijn geld er niet op in te zetten dat we hiermee ook daadwerkelijk onze klimaatcrisis hebben bezworen. Maar wij leken best tevreden, want we vervolgden onze dag met deelsessies waarin bouwen, uitbreiden en groeien centraal stonden. Het klimaat was in het vervolg hooguit een voetnoot.
Maar deze voetnoot is al tijden onze allergrootste crisis. Het is corona, de oorlog in Oekraïne en de inflatie in het kwadraat. Hoe kan het toch zijn dat voor deze opgave niet het onmogelijke mogelijk maken en de cruciale, vaak pijnlijke beslissingen nemen? Zoals we dat bij andere crises wel doen. Waarom blijft ons grootste probleem zo hardnekkig in het hokje ‘belangrijk, maar nu eerst even iets anders’ hangen?
In onze huidige hyperfocus op het oplossen van de woningnood, stikstofkwesties en stijgende bouwkosten zijn we blind voor waar we ons werkelijk druk over zouden moeten maken. Tegen de tijd dat we doorhebben dat dit een kapitale fout is, is het simpelweg te laat. En waar je bij het missen van een deadline normaal gesproken de schouders kunt ophalen met “ach, dit is ook weer niet het einde van de wereld”. Juist dát gaat deze keer niet op.
Cover: ‘Rinske Brand’ door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)
Door Rinske Brand
Rinske Brand is expert cultuurgedreven gebiedsontwikkeling en oprichter van BRAND The Urban Agency
