illustratie Vätterhem

Zweedse woningcorporatie realiseert zelfvoorzienende appartementengebouwen

15 oktober 2020

2 minuten

Casus Volledig zelfvoorzienend wonen, losgekoppeld van water-, energie- en warmtenetten. In de Zweedse stad Jönköping ontwikkelt de lokale woningcorporatie Vätterhem in de komende twee jaar twee offgrid appartmentengebouwen met in totaal 44 woningen. Met bestaande technieken.

Er bestaan al voorbeelden van eengezinswoningen die (bijna) offgrid kunnen functioneren. Maar volgens de Zweedse woningcorporatie Vätterhem is niet eerder gedaan wat in het project Vätterhem YEAH (Yellon Environmental Aestehetic Housing) wel gaat gebeuren: de ontwikkeling van appartementenblokken, los van collectieve energie- warmte- riolerings- en waternetten.

Waterstof

Architecten- en designbureau Yellon zet een combinatie in van zonne-energie, slimme ventilatie en energieopslag voor de zelfvoorzienende appartementengebouwen. Stuk voor stuk bestaande technieken die samen, zo concludeert Pär Löfstedt van Yellon deze maand in een artikel in De Tijd, appartementencomplexen zelfvoorzienend maken en bewoners wooncomfort bieden.

Om dat wooncomfort te realiseren, wordt water uit de grond gebruikt als drinkwater, en dient regenwater als grijs water voor (af)wasmachines en de warmtepompen die warmte uit de omgeving de gebouwen in trekken. Afvalwater wordt in de gebouwen gezuiverd. De benodigde stroom komt van zonnepanelen op het dak en andere stroomopwekkende materialen, zoals transparante zonnecellen. Om stroom op te slaan wordt gebruikgemaakt van een waterstofcel.

Voor verdere verwarming en koeling van de gebouwen is er zogenoemde ‘termietenventilatie’: ondergrondse kanalen die met hun eigen temperatuur warme lucht afkoelen (in de zomer) of die (in de winter) koude lucht opwarmen. Daarnaast is zeer goede isolatie vanzelfsprekend onmisbaar, in combinatie met bewust energiegebruik van de toekomstige bewoners.

Kosten

Het Zweedse nationale onderzoeksinstituut Rise gaat het project volgen, onder meer door de woon- en exploitatiekosten van YEAH te vergelijken met een identiek woongebouw dat wél aangesloten is op collectieve voorzieningen. In het onderzoek wordt ook gekeken naar de mogelijkheden van waterstof in woningbouw.

Corporatie Vätterhem verhuurt de woningen straks in de vrije sector. Het is duidelijk dat de relatief hoge kosten voor de ontwikkeling van de zelfvoorzienende appartementengebouwen daarbij een rol spelen. Löfstedt laat aan De Tijd weten dat de totale kosten voor de 88 appartementen 240 miljoen kronen (23 miljoen euro) bedragen. “Om de helft van de woningen onafhankelijk te maken, hebben we nog eens 50 miljoen kronen (4,8 miljoen euro) nodig.”

De partijen die betrokken zijn bij Vätterhem YEAH hopen dat het proefproject bijdraagt aan het verlagen van de kosten van systemen voor ventilatie, energieopslag en -opwekking. Zo wordt er door een partij gewerkt aan een kant-en-klare installatie voor groene waterstof. Mocht dit lukken, dan maakt dat de inzet van zelfvoorzienende woningbouwprojecten in gebiedsontwikkelingen ook aantrekkelijk voor projectontwikkelaars.

Cover: illustratie Vätterhem


Cover: ‘illustratie Vätterhem’



Meest recent

Weegschaal PPS door Ineke Lammers (bron: Ineke Lammers)

Leren van 35 jaar PPS: balanceren tussen zekerheid en flexibiliteit

Paul van den Bragt en Reann Kersenhout leggen de lessen uit 35 jaar PPS naast elkaar. Welke regels zijn in de huidige complexe gebiedsontwikkelingspraktijk wél nodig, aan de hand van vier trends rondom de contracten tussen partijen.

Onderzoek

22 oktober 2025

Luchtfoto van Groningse wijk Vinkhuizen uit 2019 door Rudmer Zwerver (bron: Shutterstock)

Sociaal bouwmeester Ivan Nio pleit voor een andere blik op samen leven in de stad

De stad Groningen heeft een lange traditie in bouwkundige bouwmeesters. Sinds vorig jaar is daar een sociaal bouwmeester, die de stenen en mensen meer bij elkaar moet brengen. Ivan Nio vertelt over zijn eerste jaar in deze functie.

Uitgelicht
Interview

21 oktober 2025

Zwemmen in de Rotterdamse Rijnhaven door Jan de Groen (bron: Swimmable Cities)

De stad vernieuwen vanuit het water: zwemmen geeft vaart aan transitie en transformatie

Zwemmen in de stad kan werken als motor voor duurzame gebiedsontwikkeling. Maar het realiseren van de juiste voorzieningen vraagt wel lef van betrokkenen. Op bestuurlijk, organisatorisch en maatschappelijk vlak.

Onderzoek

21 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op