"MEERSTAD_PS_0839" (CC BY 2.0) by Jos @ FPS-Groningen door Jos @ FPS-Groningen (bron: Flickr)

“Als je niet investeert in wijken, dreigt segregatie”

8 oktober 2018

4 minuten

Verslag CONGRES De stad Groningen houdt op 11 oktober (samen met Platform31, het G40 stedennetwerk en LSA Bewoners) het landelijke congres voor wijkaanpak en wijkvernieuwing, Vooruit met de wijk! Wethouder Roeland van der Schaaf kijkt ernaar uit zijn verhaal te vertellen: "De wijken waar we negatieve tendensen zagen voor veiligheid, sociale en economische omstandigheden, hebben we prioriteit gegeven."

“In Groningen hebben we een lange traditie van wijkvernieuwing en wijkverbetering”, begint Van der Schaaf. “Net als zoveel Nederlandse steden hebben we in de jaren zestig en zeventig tijdens de eerste stadsvernieuwingsgolf de oude buurtjes rond het centrum opgeknapt. Vanaf de jaren negentig volgden de herstructurering van de naoorlogse en deels ook vooroorlogse wijken. Die tweede wijkvernieuwingsgolf, waarbij de nadruk lag op het aanpakken van de gedateerdheid en eenzijdigheid van het aanbod, duurde tot de crisis. Toen viel de investeringscapaciteit bij gemeenten en woningcorporaties weg. Die laatsten moesten ook, door de Herziene Woningwet, opnieuw naar hun kerntaken kijken: wat kunnen en mogen we nog?”

Net als bij andere steden, stopte in Groningen de tweede wijkvernieuwingsgolf toen de crisis haar intrede maakte. Inmiddels is de gemeente weer op koers met zogeheten Wijkvernieuwing 3.0. “We zijn erin geslaagd om de afgelopen jaren samen met bewoners voor vier wijken gezamenlijk plannen te maken. In die plannen opereren we als gemeente in de breedste zin van het woord. We beperken ons niet tot huisvesting of de openbare ruimte, maar nemen bij wijkvernieuwing ook onze sociale en milieudoelstellingen mee, zoals aardgasvrij bouwen en verbeteren van leefbaarheid en leefkwaliteit.” 

Samen met de woningcorporaties heeft de gemeente een route uitgestippeld voor de komende tien jaar om de Selwerd, Beijum, Indische Buurt/De Hoogte en De Wijert structureel te verbeteren. “Bij deze derde golf van wijkvernieuwing pakken we dus die kwetsbare wijken integraal aan én zetten we tegelijk ook in op bewonersparticipatie. Daarom 3.0.”

Eigen buurtbode
De vier wijken zijn geselecteerd op basis van de wijkkompassen. Hierin zijn gegevens van 43 buurten en wijken, bijvoorbeeld uit de leefbaarheidsindicatoren en bewonersenquêtes, gebundeld. Zo geven zij een samenhangend beeld van hoe een wijk of buurt zich ontwikkelt, ook ten opzichte van de rest van de stad. “De wijken waar we negatieve tendensen zagen voor veiligheid, sociale en economische omstandigheden, hebben we prioriteit gegeven”, zegt Van der Schaaf. “Die wijkkompassen fungeren als een permanent signaliseringsmodel. Ze zijn bovendien ook handig als je in gesprek gaat met bewoners. Het levert het interessante gesprekken op.”

Uit de wijkkompassen bleek dat onder andere Selwerd in aanmerking kwam voor wijkvernieuwing. “Daar zijn we gestart met het oprichten van Wijkbedrijf Selwerd. Dat is heel succesvol in het betrekken van bewoners en het faciliteren van bewonersinitiatieven, waardoor die wijkvernieuwing in Selwerd goed op gang is gekomen.” 

Het wijkbedrijf wil de wijk verbeteren met projecten die door bewoners zelf zijn bedacht en opgezet. Bij de stichting kunnen bewoners aankloppen voor uiteenlopende activiteiten voor de wijk Selwerd en voor zichzelf. Dat heeft bijvoorbeeld al een PC-werkplaats, Wereldboerderij, Periferie, Buurttaxi, Ondernemend Selwerd, eigen buurtconciërge en buurtbode, Wijkwerkbedrijf en wijkradio Selwerd opgeleverd. Het Wijkbedrijf Selwerd is volgens de wethouder nu voor een voorbeeld voor de aanpak in andere wijken.

Voorkomen van segregatie
Bewoners spelen een belangrijke rol bij de 3.0-wijkvernieuwing van Groningen. “De eerste wijkvernieuwingsgolf kwam van bewoners, de tweede was top down, mede gestuurd vanuit de rijksoverheid. Deze derde golf willen we samen met bewoners en woningcorporaties als drie-eenheid oppakken. Daarnaast nodigen we andere partijen, die actief zijn in de wijk, uit om aan te sluiten. Anders gebeurt het niet, want de rijksoverheid laat het nu meer afweten. We hadden de hoop dat de nationale nood tot energietransitie zou helpen om lokale vernieuwing aan te brengen, maar dat komt nog niet erg los.”

De Groningse wethouder ziet tegelijkertijd wel een grote noodzaak om daadwerkelijk in te grijpen. “In een aantal gebieden gaat het zo goed, dat de kansarmen uit de wijken worden gedrukt. Daarnaast zien we gebieden waarmee het minder goed gaat en waarin voornamelijk kansarmen en kwetsbaren wonen. In die wijken stapelen de sociale problemen zich op. Dat vormt de voedingsbodem voor problemen als onvrede, kansarmoede en verslechterde gezondheid. Als je hier dus niks doet, ontstaat vanzelf een soort segregatie. Met alle nadelige gevolgen van dien." 

"Hoewel we in Groningen erg ons best doen, zien we een opdeling in de wijken opdoemen en dat willen we voorkomen. Dat betekent dat je je niet moet beperken tot investeringen in de woningen. Je moet ook wat met onderwijs doen, met sociale en economische mogelijkheden. Anders ben je de huizen wel aan het opknappen, maar verandert er achter de voordeur niet zo veel. We willen onze bewoners gelijke kansen geven in het onderwijs en perspectief in de woning- en arbeidsmarkt.”

Cover: "MEERSTAD_PS_0839" (CC BY 2.0) by Jos @ FPS-Groningen

Dit artikel verscheen eerder op platform31.nl

Voor het 'vooruit met de wijk!' congres, klik hier


Cover: ‘"MEERSTAD_PS_0839" (CC BY 2.0) by Jos @ FPS-Groningen’ door Jos @ FPS-Groningen (bron: Flickr) onder CC BY 2.0, uitsnede van origineel


Niels Gastkemper

Door Niels Gastkemper

Junior Projectleider at Platform31


Meest recent

Sjaak Vinken en Leonie Kuepers.jpg door Streetwise (bron: Streetwise)

Het (landelijke) medicijn voor de kleine en middelgrote winkelstraat

De revitalisering van de kleine en middelgrote binnensteden is in heel Nederland een enorme uitdaging. Na het tot leven wekken van de Limburgse binnenstad onderzoekt Streetwise nu of haar methodiek ook op andere plekken kan werken.

Uitgelicht
Interview

11 oktober 2024

De haven van Damen Shiprepair Amsterdam door Make more Aerials (bron: Shutterstock)

Woningbouw of scheepsbouw: wie krijgt er voorrang?

Het hing al een tijdje in de lucht: werklocaties worden niet meer zo gemakkelijk omgezet in wonen. In Amsterdam-Noord sneuvelt een groot bouwplan, de scheepsreparateur hoeft niet te wijken.

Analyse

11 oktober 2024

GO weekoverzicht 10 oktober 2024 door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van de ruimtelijke tegenaanval

Deze week wordt op Gebiedsontwikkeling.nu de ruimtelijke tegenaanval vol ingezet. Of het nu gaat om ontwerpend onderzoek, het krachtenspel in de Nederlandse plint of om leefstijlen die wel degelijk meerwaarde hebben.

Weekoverzicht

10 oktober 2024