Rinske Brand door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Bestrijd leegstand met stadmakers

8 november 2021

3 minuten

Opinie Rotterdam kondigde vorige week aan de leegstand in de stad aan te willen pakken met een leegstandsfonds. Columnist Rinske Brand prijst het feit dat er actie wordt ondernomen, maar vindt dat ook bewoners en lokale initiatieven aanspraak zouden mogen maken op dit fonds. “Zij hebben een direct belang bij de verbetering. Maatschappelijke meerwaarde gegarandeerd.”

“Rotterdam gaat probleempanden in winkelstraten opkopen: 10 miljoen euro voor honderd panden,” kopte het AD verleden week. Met het ‘Fonds Vitale Kerngebieden’ is de gemeente van plan leegstaande panden in verpauperde winkelstraten aan te kopen en door te verkopen aan – zo meldt het persbericht – “(markt)partijen die bijdragen aan de verbetering van straat, buurt en stad.” Deze aanpak is volgens economiewethouder Roos Vermeij nieuw en andere steden tonen schijnbaar voor invoering al interesse om het Rotterdamse voorbeeld te volgen.

Met de oplopende leegstand is het natuurlijk mooi dat er actie komt. In de meeste gemeenten laten vastgoedeigenaren en gemeente die kat nog lekker in de boom zitten. Grootste verliezers hier zijn lokale ondernemers en inwoners. Zij zien hun straat snel achteruitgaan. Nu Rotterdam met dit fonds komt, gebeurt er in ieder geval iets. Maar voor steden aan het kopiëren slaan, verdienen drie punten in de uitwerking nog wel wat aandacht.

Want wie bepaalt nu eigenlijk wat bijdraagt aan een straat? “Aan een winkelstraat met vijftien belwinkels, maar geen groenteboer heb je als bewoner niks,” stelt de wethouder. Maar, aan een straat met 15 groenteboeren net zo min. Wie gaat de unieke combinatie van functies en huurders voor al die straten vaststellen? En wie gaat toezien op de uitvoering daarvan? Zolang aan een belwinkel meer te verdienen is dan aan een cultureel centrum is de keuze voor veel vastgoedeigenaren snel gemaakt.

Bewoners zijn buurtexperts die als geen ander weten wat een straat nodig heeft

En wie zijn dan die ‘(markt)partijen’ waaraan doorverkocht mag worden? De welwillende mannen en vrouwen die, anders dan de huidige pandeigenaren, wél bijdragen aan de verbetering van de straat. Komt er een commissie, een selectieprocedure, een lijst criteria? Wordt besloten op basis van een concreet plan, worden eerdere ervaringen met de betreffende partij meegenomen of zijn beloftes voldoende?

Als derde punt: is dit verregaande ingrijpen überhaupt een taak van de overheid? En zo ja, is dit dan in goede handen? Rotterdam is geen gemeente die uitblinkt in het hanteren van zachte criteria. In haar eeuwige drang groter, bekender en beter te worden, zwichtte de stad in het verleden regelmatig voor het grote geld. De afdeling Vastgoed heeft vaak de laatste stem en daar is verkopen aan de hoogste bieder het credo. Dit bleek recent nog uit het verhaal van Wijkpaleis West, waarvan het onderkomen aan de hoogste bieder werd verkocht.

Blijft dat een gemeente die haar verantwoordelijkheid neemt in het aantrekkelijk en leefbaar houden van winkelstraten, natuurlijk geweldig is. Maar we zijn ook hard toe aan vernieuwing van bestaande systemen. Innovatie komt zelden van de usual suspects. In Rotterdam stonden bewoners op die samen een nieuwe plek voor het Wijkpaleis West mogelijk maakten. En dit is slechts een van de vele voorbeelden van burgerinitiatief. Zorg er daarom voor dat juist bewoners en lokale initiatieven aanspraak kunnen maken op steun van dit fonds. Deze buurtexperts weten namelijk als geen ander wat een straat nodig heeft. Ze hebben bovendien een direct belang bij de verbetering. Maatschappelijke meerwaarde gegarandeerd. En als we dan toch bezig zijn, waarom dopen we het ‘Fonds Vitale Kerngebieden’ dan niet om naar ‘Stadmakersfonds’? Dat bekt niet alleen veel beter, maar met zo’n fonds hebben andere steden al positieve ervaringen opgedaan.


Cover: ‘Rinske Brand’ (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


Rinske Brand

Door Rinske Brand

Rinske Brand houdt zich bezig met de menselijke kant van gebiedsontwikkeling, is expert cultuurgedreven gebiedsontwikkeling en oprichter van BRAND The Urban Agency


Meest recent

Billboard Vertoning van Politieke Partij Posters 2025 door Milos Ruzicka (bron: Shutterstock)

De schijn bedriegt: politici zijn het bij woningbouw over veel zaken wél eens

Wie verkiezingsdebatten kijkt, denkt al snel dat politici het werkelijk overal over oneens zijn. Maar die schijn bedriegt, aldus Inge Janse, voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu. “Dus er is hoop, lieve mensen!”

Opinie

29 oktober 2025

Zwolle, Onder de Bogen en Kraanbolwerk door M. Oosterhuis (bron: RCE)

Erfgoed en verdichting: de kennis wordt geordend

Met een verzameling van instrumenten, publicaties en praktijkvoorbeelden in een ‘gereedschapskist’ probeert de RCE professionals te helpen bij een ‘erfgoedinclusieve’ aanpak van de verdichtingsopgave. RCE-adviseur Lotte Zaaijer licht toe.

Interview

29 oktober 2025

Annius Hoornstra Column Cover door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Patrick van den Hurk)

Stemadvies: kies zelf voor ambitie en samenwerking

Een dag voor de verkiezingen komt columnist Annius Hoornstra met een stemadvies. Niet voor een stem op partij X of politicus Y, maar voor de professionals in het vakgebied. “Zet zelf je kruisje in een kwadrant op de assen ambitie en samenwerking.”

Opinie

28 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op