Het ging niet vanzelf. Verantwoordelijk Europees Commissaris Andor (sociale zaken) verzette zich hevig tegen de greep in zijn wetgevende speelgoeddoos. Minstens zo boos reageerde collega Potocnik (milieu) toen ‘zijn’ bodemrichtlijn (tegen vervuiling van de grond) sneuvelde. En toch is het gebeurd.

Vrijwel ongemerkt heeft zich afgelopen woensdag een kleine revolutie in Brussel voltrokken. Tegen verwachtingen in besloot de Commissie een aantal serieuzere wetsvoorstellen in te trekken. Geheel conform het nieuwe motto van Commissievoorzitter Barroso dat de EU groot dient te zijn bij belangrijke zaken en klein op de details.

Nu moet Barroso ook wel. Al maanden dringen lidstaten - Nederland voorop - op aan het terughalen van wetgeving uit Brussel. Het kabinet Rutte presenteerde voor de zomer een lijst met 54 zaken die gerepatrieerd moeten worden. Een hoop klein grut (schrap het Europees programma voor schoolmelk en -fruit) maar de boodschap was helder: er moet een eind komen aan de altijd groeiende Unie.

Premier Cameron van Groot-Brittannië gaat nog een stap verder en wil de Commissie strippen van haar macht. In de aanloop naar de Europese verkiezingen volgend jaar, met de eurosceptici als mogelijke grote winnaars, probeert Barroso nu zijn tegenstanders wind uit de zeilen te nemen. De Commissievoorzitter weet dat bijna driekwart van de Europese burgers vindt dat Brussel te veel regels oplegt.

Het is niet voor het eerst dat de Commissie de stofkam door haar wetgeving haalt. Sinds Barroso’s komst naar Brussel zijn 5.590 wetten en regels ingetrokken en werden complexe EU-richtlijnen vereenvoudigd. Dat scheelt het bedrijfsleven volgens de Commissie tientalen miljarden euro’s per jaar aan administratieve lasten. Hoewel indrukwekkend in cijfers, ging het om weinig omstreden regelgeving. Sinds woensdag is dat anders.

Voor het eerst verdwijnen er politiek gevoelige beleidsplannen én, eveneens een primeur, trekt de Commissie voorstellen terug die al jaren slepen door verdeeldheid onder de lidstaten. Neem de ontwerpregels voor de veiligheid en gezondheid van kappers, die hebben wel betrekking op 400 duizend kapsalons. Daarbij had Commissaris Andor de sector harde Europese regels beloofd. Nu vindt de Commissie het ergerniswekkend geneuzel dat moet verdwijnen. Precies zoals het voorgenomen verbod op kannetjes olijfolie in restaurants dit voorjaar na een golf van protest van tafel ging.

De Bodemrichtlijn is een ander heilig huisje dat tegen de vlakte gaat. Sinds 2006 ruziën de lidstaten hierover: een deel vindt het heel belangrijk, een ander deel (inclusief Nederland) meent dat Brussel niet met zijn vingers in nationale aarde moet wroeten. Nu zegt de Commissie: zoek het dan maar uit.

Barroso wil af van het idee dat de enige goede Europeaan een wetgevende Europeaan is. ‘Een cultuurschok’, zei hij in een toelichting op zijn plannen. Volgend jaar gaan er mogelijk opnieuw tientallen regelingen op de helling. Zo onderzoekt de Commissie opnieuw het nut en de noodzaak van Natura 2000, de Europese wet die natuurgebieden in heel Europa afdwingt en houdt ze regels voor tunnelveiligheid tegen het licht, nummer 36 uit de Nederlandse lijst van 54 overbodige zaken.

Het is aan de lidstaten en het Europees Parlement om het geplande snoeiwerk van de Commissie goed te keuren. De kaas is groot dat het pakket wordt afgezwakt. Want hoe scherp hun kritiek op de Europese regeldrift ook is, de lidstaten en parlementariërs zijn zelf de grootste vragende partij in deze.