Aanleiding om de teugels aan te trekken is de affaire rond de grootste Nederlandse corporatie Vestia. Die kwam in grote financiële problemen door riskante beleggingen. Te laat verdiepte de toezichthouder zich in deze steeds complexere derivaten en de risico's waaraan tal van corporaties, niet alleen Vestia, blootstaan. Falen wil Van der Moolen het niet noemen. "Misschien een beetje naïef. Met de wijsheid achteraf hadden we er scherper naar moeten kijken."
Die scherpte komt er nu, samen met het gebruikelijke haviksoog voor risicovolle projecten, kondigt het fonds aan in het net verschenen jaarverslag. Corporaties hebben in 2010 fors moeten afschrijven op grondposities (243 miljoen euro) en commerciële projecten met andere partijen (280 miljoen euro), blijkt hieruit. Hoewel deze verliezen grotendeels op het conto komen van de crisis, zijn sommige instellingen grond blijven aankopen terwijl de woningmarkt al was ingestort.
Ze deden wat de politiek graag wilde. "Die zag de corporaties als Dagobert Duckjes", schetst Van der Moolen. Er is enorm geïnvesteerd in achterstandswijken. Met succes, maar er zal geen geld zijn om dat na 2012 voort te zetten, waarschuwt hij. Tal van corporaties moeten de komende jaren de tering naar de nering zetten. Minder - frivole - projectontwikkeling, minder nieuwbouw, meer kwaliteit voor de bestaande huurwoningen en huurders. Terug naar de core business als volkshuisvesters voor mensen met lagere inkomens, zo ziet het Centraal Fonds Volkshuisvesting de nabije toekomst.
Te weinig vermogen
Van de 400 woningcorporaties beschikken er acht (77.000 woningen) volgens het Centraal Fonds Volkshuisvesting over onvoldoende vermogen om al hun plannen te realiseren, een verdubbeling ten opzichte van 2009. Negen corporaties (43.000 woningen) zijn beoordeeld als onvoldoende solvabel (de verhouding tussen eigen en vreemd vermogen). Ze moeten hun financiële positie opkrikken door plannen te schrappen, huurwoningen te verkopen, waar mogelijk huren te verhogen of onderhoudskosten terug te dringen.
Uit het jaarverslag blijkt ook dat menig corporatie zich weinig aantrekt van wat in de wereld van het vastgoed en financiële markten gebruikelijk is. Bij meer dan de helft (54 procent) ontbreekt een risico-inventarisatie. Bij 57 procent is er geen risico-inventarisatie gemaakt van de gekozen zakenpartners.
