De buurtbatterij als oplossing voor het overbelaste elektriciteitsnetwerk

Energienetwerkbedrijf Alliander was eerder dit jaar heel duidelijk: het elektriciteitsnetwerk in de regio Amsterdam-Waterland en in het noordelijk deel van Noord-Holland staat zwaar onder druk. De opwekking van zonne- en windenergie is de belangrijkste oorzaak van het probleem. "Dat is een enorme toename van het stroomaanbod dat over een netwerk moet dat er niet voor ontworpen is", verklaarde Daan Schut, Chief Transition Officer bij Alliander, destijds de situatie.

Daarnaast is er een groot tekort aan technici om het bestaande netwerk te verzwaren en te vergroten. In de praktijk zorgt de achterblijvende netcapaciteit ervoor dat er vooral problemen ontstaan bij het aansluiten van nieuwe bedrijven. Dit betekent dat in grote nieuwe woonwijken woningen nog wel voldoende elektriciteit krijgen, maar supermarkten of scholen mogelijk niet omdat de grootzakelijke aansluitingen die nodig zijn voor te veel belasting zorgen.

Primeur

Ontwikkelaars van de wijk Hooghkamer in het Zuid-Hollandse Voorhout beweren met een hypermoderne buurtbatterij de oplossing voor dit (toekomstige) probleem te hebben. In een artikel op de site van Cobouw vertellen zij over de primeur die zeventien huizen in het project hebben. De buurtbatterij zorgt er niet alleen voor dat bewoners altijd genoeg zonne- en windenergie hebben voor hun huis, maar laadt tegelijkertijd binnen 40 minuten de deelauto’s op die in de wijk staan. Een batterij voor de hele buurt is op zichzelf niet nieuw, maar de koppeling met (deel)mobiliteit is dat volgens de bedenkers wel.

“De energietransitie en de mobiliteitstransitie komen hier bij elkaar”, vertelt CEO Adriaan Harthoorn van EF Concepts in het artikel. Het bedrijf is verantwoordelijk voor de software achter de batterij en de rest van het energiesysteem in de wijk. “Ik ben begonnen als zonnepanelenleverancier, maar ben me langzaam gaan toeleggen op totale energieconcepten. Ik geloof erin dat we problemen in het landelijk stroomnetwerk, de mobiliteit- en energietransitie integraal moeten aanpakken.”

Stuk goedkoper

De huizen in de wijk zijn allemaal aangesloten op een zogeheten smart-grid-netwerk. Dat betekent dat de woningen niet als losse onderdelen worden gezien, maar ze gezamenlijk de zonne- en windenergie gebruiken. De batterij monitort samen met het achterliggende computersysteem het energieverbruik en werkt als buffer en opslag. Op die manier kan het netwerk de pieken en dalen in het systeem opvangen, legt Harthoorn uit aan De Ondernemer. De buurtbatterij zorgt er tegelijk voor dat de deelauto’s die aan het systeem gekoppeld zijn, altijd een volle batterij hebben.

Het andere grote voordeel is volgens de bedenkers dat de buurtbatterij het elektriciteitsnetwerk niet verder belast. Doordat het systeem werkt als een buffer en zelf bepaalt waar en wanneer de energie nodig is, maar ook omdat de lader een kleinverbruikaansluiting heeft. Die combinatie zorgt ervoor dat de belasting op het netwerk een stuk minder is. “Het is alsof je deze snellader aansluit aan een stopcontact. Normaal zou dat klappen, maar deze doet dat niet.” En, stelt Harthoorn, omdat het netwerk daardoor niet hoeft te worden aangepast is deze oplossing een stuk goedkoper dan andere snelladers en batterijen.

Black-outs

Het wijkje in Voorhout is met 17 riante woningen niet alleen een kleine, maar ook een bijzondere wijk in vergelijking met de rest van Nederland. Toch verwachten de bedenkers van de buurtbatterij dat het concept ook kan worden toegepast op bestaande bouw, nieuwe rijtjeshuizen en grotere wijken. “Een nieuwbouwwijk met 3200 huizen zou ik met liefde op deze batterijen aansluiten. Als we ons maar blijven focussen op van het gas af gaan en niet nadenken over de netwerkcapaciteit, slaan we de plank mis. Ook in bestaande wijken rijden mensen over vijf à tien jaar in een elektrische auto en krijgen bewoners warmtepompen. Als we niets doen, gaan we hoe dan ook black-outs krijgen.”