2015.04.22_De economische vitaliteit van kleine kernen_660

De economische vitaliteit van kleine kernen

23 april 2015

3 minuten

Nieuws Diverse media schetsen een beeld van toenemende polarisatie tussen groeiende steden en het platteland waar men wegtrekt vanwege een terugloop in werkgelegenheid en voorzieningen. De economische vitaliteit van kleine kernen in Nederland ligt echter genuanceerd. Zo zijn de voorzieningen vergelijkbaar met de rest van Nederland en is de werkgelegenheid zelfs beter. Wel verschilt de economische kwetsbaarheid van kleine kernen beduidend tussen regio’s en van verschillende omvang.

De populariteit van de stad als woon- en werkplek neemt toe. Deze ligt ten grondslag aan de wereldwijd verdergaande verstedelijking (UNFPA, 2007). Ook in Nederland slaat de bevolkingsgroei voornamelijk neer in de steden, onder meer doordat inwoners van kleinere kernen naar grote steden trekken (Latten en Stoeldraaier, 2014). Dit leidt tot zorgen over de leefbaarheid van kleine kernen. Zo schetst de voorzitter van de Stichting Kleine Kernen een somber beeld van Brabant: “Winkels, kleine scholen, bibliotheken die dichtgaan, een afhaalloket voor paspoorten en rijbewijzen dat wordt opgeheven, kerken – vooral in Oost-Brabant – die dichtgaan” (BNDeStem, 2013). Ook lijken de woningen in Groningen onverkoopbaar omdat ze op de rommelende gasbellen staan te schudden en ontbreekt het in Bergen op Zoom aan nieuw werk voor de sigarettendraaiers van de recent gesloten Philip Morrisfabriek. Verschuiving van de werkgelegenheid en selectieve migratie van jongeren en jonge gezinnen zouden in sommige regio’s leiden tot een leegloop van het platteland. In deze overwegend landelijke krimpregio’s vergrijst de bevolking en neemt leegstand van winkels toe (Van Dam et al., 2013; Buitelaar et al., 2013). Door het afnemend draagvlak en de verscherpte verhouding tussen werkenden en ouderen kan het voorzieningenniveau onder druk komen te staan (Daalhuizen et al., 2013; Buitelaar et al., 2013). Maar hebben alleen bepaalde plattelandsregio’s in steeds grotere mate te kampen met bevolkingskrimp, vergrijzing en verschraling van het voorzieningenniveau? En geldt dit in die regio’s voor alle bebouwingskernen, of concentreert dit proces zich in de kleinste kernen, en worden de negatieve effecten ervan in de grotere kernen tot dusver gecompenseerd door een hoge concentratie aan banen en voorzieningen aldaar? Deze mogelijke veranderingen in de vitaliteit van het platteland worden beschouwd door de ontwikkeling van bevolking, werkgelegenheid en voorzieningenniveau in relatief kleine kernen in heel Nederland over de afgelopen tien jaar te analyseren. Daarbij wordt gekeken naar verschillen tussen grotere en kleinere kernen en naar verschillen tussen regio’s binnen Nederland. De uitkomsten van deze beschouwing zijn relevant voor beleidsmakers omdat ze duidelijk kunnen maken of er daadwerkelijk sprake is van een teruglopende vitaliteit op – delen van – het platteland en of er daar eventueel behoefte is aan specifiek beleid. In eerder onderzoek over de periode 1996– 2000 bleek dat de sociaal-economische vitaliteit van stad en platteland zich op zeer vergelijkbare manier ontwikkelde (Smaal et al., 2005; Koomen en Van Wilgenburg, 2006). Het is dan ook interessant om te zien of de ontwikkelingen in de tien jaren daarna anders waren. In hoeverre leiden recente ontwikkelingen van vergrijzing, bevolkingskrimp en een economische crisis tot verschillen in sociaal-economische ontwikkeling, waardoor de positie van de kleine kernen verslechtert ten opzichte van de rest van Nederland, of de meer perifere delen achterblijven bij het westen van het land?

Lees hier meer.


Cover: ‘2015.04.22_De economische vitaliteit van kleine kernen_660’



Meest recent

Utrechtse Heuvelrug door MPPhotograph (bron: Shutterstock)

Geen primaire taak, maar toch moet de provincie een nadrukkelijke groen-rol claimen

Provincies gaan er niet over maar zouden zich er wel mee moeten bemoeien: groen. Dat adviseert de Provinciale Commissie Leefomgeving van de provincie Utrecht. Met diverse instrumenten kan de provincie haar groen-rol vormgeven.

Analyse

31 mei 2023

Bouwplaats door Worldpics (bron: Shutterstock)

Conceptwoningen realiseren? Een bouwstroom opstarten helpt

Conceptwoningen zijn aan een duidelijke opmars bezig. Ze kunnen snel en met een behoorlijke kwaliteit gerealiseerd worden. Zeker als dat in grotere bouwstromen gebeurt. Brink begeleidt een aantal ervan in Nederland en trekt lessen uit de aanpak.

Analyse

31 mei 2023

Luchtfoto van het distributiecentrum, drone-fotografie van de industriële logistieke zone. door marcinjozwiak (bron: Shutterstock)

Draai de beleidskolom om! Een nadere reflectie op de nieuwe Nota Ruimte

Hij zingt inmiddels al volop rond: de nieuwe Nota Ruimte. Hoogleraar Co Verdaas houdt een pleidooi voor terughoudendheid aan de kant van het Rijk. Kom niet zelf met nieuwe concepten maar laat de regio’s aan het woord.

Analyse

30 mei 2023