2013.05.21_De herpositionering van het ontwerp_660

De herpositionering van het ontwerp

21 mei 2013

3 minuten

Nieuws Werkzame strategieën voor gebiedsontwikkeling staan centraal in de publicatie die begin juni verschijnt naar aanleiding van het jaarcongres van de Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling. Daarin komen nieuwe spelers en plannen aan bod. Dichtgetimmerde masterplannen zijn inmiddels passé. Daarvoor in de plaats komen ontwikkelplannen, waarin het proces en de factor tijd een grote rol spelen. In combinatie met de introductie van nieuwe spelers in het spel heeft dat grote consequenties voor het stedenbouwkundig ontwerp en het ontwerpproces, zowel aan publieke als private zijde. Dat de onzekerheid groot is, de looptijd langer is en eindbeelden dus een heikel punt vormen, betekent nog niet dat de ontwerper is uitgespeeld, in tegendeel. In een voorpublicatie van het interview met Mariet Schoenmakers gaat zij in op de verbreding en verdieping van de rol van de ontwerper als onderdeel van een nieuwe ontwikkelstrategie.

Het loslaten van een objectgerichte ontwerpbenadering biedt juist kansen voor een cruciale rol voor de ontwerper in het in de breedte aandragen van oplossingen, betoogt Schoenmakers, directeur van AM Concepts. De ontwerppraktijk wordt daarmee integraler. Een onderzoek naar mogelijkheden en potenties hoort daarbij, evenals het werken met eindgebruikers. Het ontwerp wordt een manier van kijken naar het gebied: met onderzoekende blik de ruimtelijke dragers proberen te begrijpen die de kwaliteit van het gebied uitmaken. Een omkering van het denken, aldus Schoenmakers. ‘Het gaat niet meer om simpelweg een eenduidig programma van eisen uit te werken. Het ontwerp is niet meer iets definitiefs, maar een manier om grip te krijgen op de plek.’

Tijdelijke strategieën bieden vaak nieuwe mogelijkheden voor een gebied en zijn dus cruciaal. Een kleine stedenbouwkundige ingreep kan het zetje zijn dat patronen doorbreekt en nieuwe economische dragers mogelijk maakt. Nieuw perspectief kan daarmee niet zonder de verbeelding, zegt Schoenmakers. Ontwerpers zijn niet meer de mensen die alles alleen maar mooi willen maken, maar zijn professionals die vanuit creativiteit en visie met slimme oplossingen komen. Oók waar het financiering en haalbaarheid betreft. Mariet Schoenmakers heeft een rotsvast geloof in de verbindende kracht van het ontwerp. ‘Iets goeds en nieuws te kunnen doen door met al je kennis, vaardigheden en verbeeldingskracht boven de stof uit te stijgen en een nieuwe werkelijkheid te maken die nieuwe maatschappelijke krachten losmaakt.’

Lees het interview met Mariet Schoenmakers ‘Onzekere tijden vragen om een integrale ontwerppraktijk’

Zie ook:

Publicatie ‘Werkzame ontwikkelstrategieën’

Deze publicatie biedt aanbevelingen en praktische lessen voor professionals die werken aan gebiedsontwikkeling. Waar kunnen we vandaag al mee aan de slag? En waar moeten we ons nu op richten om nog tot geslaagde gebiedsontwikkeling te komen?

Voorbeelden van ontwikkelingen ‘nieuwe stijl’ worden besproken, onder meer de Spoorzone Delft (‘stedenbouwkundig masterplan-nieuw-stijl’), Waalfront Nijmegen (‘masterplan 1.2’) en de Piushaven in Tilburg. Maar daarnaast zijn ook Laakhaven-West in Den Haag (waar gewerkt wordt met een ‘stedenbouwkundig raamwerk’) en Stadshavens Rotterdam (waar men werkt met een ‘dashboard’) goede voorbeelden van masterplannen-nieuwe-stijl.

Ook wordt opgeroepen om te ‘ontslakken’. Als voorzitter van Actieteam Ontslakken, onderdeel van de Actie-agenda Bouw heeft Friso de Zeeuw in april van dit jaar de publicatie ‘Ontslakken van gebiedsontwikkeling’ doen verschijnen, met daarin dertig wenken voor sneller, goedkoper en flexibeler acteren.

De publicatie ‘Werkzame ontwikkelstrategieën’ is begin juni via het platform gebiedsontwikkeling.nu beschikbaar.

Copyright beeldmateriaal AM Landskab, dorpstuin De Meern


Cover: ‘2013.05.21_De herpositionering van het ontwerp_660’


Portret - Anne Luijten

Door Anne Luijten

Voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu


Meest recent

Luchtfoto van Groningse wijk Vinkhuizen uit 2019 door Rudmer Zwerver (bron: Shutterstock)

Sociaal bouwmeester Ivan Nio pleit voor een andere blik op samen leven in de stad

De stad Groningen heeft een lange traditie in bouwkundige bouwmeesters. Sinds vorig jaar is daar een sociaal bouwmeester, die de stenen en mensen meer bij elkaar moet brengen. Ivan Nio vertelt over zijn eerste jaar in deze functie.

Uitgelicht
Interview

21 oktober 2025

Zwemmen in de Rotterdamse Rijnhaven door Jan de Groen (bron: Swimmable Cities)

De stad vernieuwen vanuit het water: zwemmen geeft vaart aan transitie en transformatie

Zwemmen in de stad kan werken als motor voor duurzame gebiedsontwikkeling. Maar het realiseren van de juiste voorzieningen vraagt wel lef van betrokkenen. Op bestuurlijk, organisatorisch en maatschappelijk vlak.

Onderzoek

21 oktober 2025

Middeleeuws kasteel in Carcassonne, Frankrijk door Georgios Tsichlis (bron: Shutterstock)

Dor hout

Juridische spelregels zijn lang niet altijd dé spelbreker voor een succesvolle project- of gebiedsontwikkeling. Manfred Fokkema kapt wat dor hout in het alsmaar uitdijende oerwoud aan omgevings-, aanbesteding-, staatssteun- en Didam-regels.

Analyse

20 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op