2015.01.16_De nieuwe Omgevingswet en het vechten voor eigen hachje_660

De nieuwe Omgevingswet en het vechten voor eigen hachje

16 januari 2015

2 minuten

Nieuws De nieuwe Omgevingswet zou een substantiële vereenvoudiging van het stelsel voor planning en besluitvorming in het ruimtelijk domein moeten realiseren. De wet moet ook meer uitgaan van “initiatieven mogelijk maken” dan van “beperken”. Maar ook moet de wet meer “bestuurlijke afwegingsruimte” bieden. Op dat laatste punt dreigen er donkere wolken. Veel belangengroepen eisen dat de wet normen en toetswaarden keihard formuleert. Weg dus flexibiliteit. In dit koor van wettelijk vastleggers, is nu ook “Mooiwaarts” aangeschoven: ze willen een verplichting in de wet voor een welstandcommissie (in een nieuw jasje).

Geen verplichte welstandscommissies, ook niet via sluiproute

Het is de afgelopen jaren langzaam gegroeid: welstandscommissies zijn niet langer verplicht. Het is de gemeenteraad zelf die kan besluiten tot instelling er van. Bij zo’n besluit kan ook geregeld worden dat sommige gevoelige delen van de stad juist wel en andere delen juist geen welstandsbeoordelingen behoeven. De enige voorwaarde die de landelijke regelgeving stelt: als je als gemeente welstandsbeoordelingen wenst, moet dat toetsbaar zijn aan een lokale welstandsvisie. Ofwel: optimale lokale afwegingsruimte om wel of niet (geheel of gedeeltelijk) met welstand in de slag te zijn. Dat is ook logisch omdat ruimtelijke kwaliteit bij uitstek een kwestie is van lokale afweging. Maar voor Flip ten Cate, directeur van de Federatie van Ruimtelijke Kwaliteit (zeg maar de koepel van de welstandssecretariaten) is deze praktijk niet voldoende.

Ten Cate heeft wat medestanders om zich heen verzameld en onder de naam “Mooiwaarts” doet deze club ernstige pogingen om de welstandscommissies weer tot een verplicht instituut te maken. Weliswaar heet het dan geen welstandscommissie meer maar in hun wijzigingsvoorstel op de nieuwe Omgevingswet is opgenomen dat er in artikel 17.9 wordt vastgelegd dat de gemeenteraad verplicht een “commissie voor de ruimtelijke kwaliteit” moet instellen. Heel gewiekst wordt als eerste de taak over het adviseren van aanvragen voor een omgevingsvergunning voor een rijksmonument genoemd. Maar door die taak verplicht op te dragen aan de commissie met de brede taakstelling, moet de brede commissie bij raadsbesluit verplicht worden ingesteld. Als de commissie een feit is, kan in het wijzigingsvoorstel van Mooiwaarts het college van burgemeester en wethouders aan deze commissie ook alle andere omgevingsvergunningen voor advies voorleggen. Ofwel via de sluitroute van de verplichte commissie die over rijksmonumenten moet adviseren, wordt de traditionele welstandscommissie weer in het zadel geholpen.

Advies aan de minister: niet doen! Geen verplichte welstandsbeoordeling. Laat aan gemeenten over of ze in hun gemeente of delen ervan een welstandscommissie willen laten functioneren. Het ging toch om vergroten van de bestuurlijke afwegingsruimte? Dat dat zou kunnen betekenen dat er minder belanghebbenden een boterham verdienen met welstandsbeoordelingen, is geen reden om hier anders tegenaan te kijken.


Cover: ‘2015.01.16_De nieuwe Omgevingswet en het vechten voor eigen hachje_660’


Portret - Jos Feijtel

Door Jos Feijtel

Adviseur versnelling woningbouw


Meest recent

Luchtfoto van station Zwolle gezien vanuit het centrum door Remke Luitjes (bron: shutterstock)

Rijksuitvoeringskompas legt basis voor nationale betrokkenheid bij grote gebiedsontwikkelingen

Het Rijk maakt aanstalten om zich weer in te zetten voor concrete gebiedsontwikkelingen. Het Rijkssturingskompas, ontwikkeld door de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling, moet helpen in die ambitie.

Onderzoek

16 september 2025

Ellen van Bueren Column Cover door Esther Dijkstra (bron: Esther Dijkstra)

Bestaande buurten komen er bekaaid af deze verkiezingen

Op Prinsjesdag komt columnist Ellen van Bueren met haar eigen statement, ook richting de aanstaande verkiezingen: kijk juist naar de bestaande buurten en wijken in Nederland. En verbeter daar de leefkwaliteit met groen en voorzieningen.

Opinie

16 september 2025

Moderne gevels in Hamburg: wonen en werken in de stad door Caroline Ruda (bron: shutterstock)

De Duitse tegenhanger van STOER heet de ‘Hamburg Standard’

Ook in Duitsland is de crisis groot en wordt gezocht naar oplossingen om de vaart er weer in te krijgen. De stad Hamburg heeft het initiatief genomen om de bouwkosten flink terug te brengen, om daarmee de bouw in de Hanzestad op te peppen.

Analyse

15 september 2025