Opinie Woningnood wordt het thema voor de komende verkiezingen. De urgentie is groot: het doel was 100.000 woningen, in 2024 startte de bouw voor slechts 65.000 exemplaren. Er moet 50 procent meer worden gebouwd, en wel per direct. Volgens columnist Annius Hoornstra vraagt dat om rigoureuze en pijnlijke oplossingen, op de korte termijn.
De verkiezingsbeloften rollen alweer over ons heen, zo constateerde collega-columnist Aeisso Boelman in de vorige column van Gebiedsontwikkeling.nu. Staan daarin de oplossingen van de partijen voor de oplossing van de woningnood? Het antwoord is negatief. Er wordt weliswaar hier en daar naar de langere termijn gekeken, maar voor de woningzoekenden van vandaag biedt het weinig soelaas. Een gemiste kans. Daarom bij deze een menukaart om de programma’s de komende maanden aan te vullen of te challengen, de ene ingreep nog meer politiek-maatschappelijk ongewenst dan de andere – dat krijg je er dan van:
De vraag
Een groot deel van de vraag wordt bepaald door kennismigranten of expats. Het verlagen van dit deel van de vraag kan worden geregeld door 35.000 werkvergunningen minder uit te geven.
Het aanbod
Jaarlijks worden straks 35.000 werkvergunningen extra verleend aan mensen werkzaam in de bouwketen. Dit is natuurlijk in tegenspraak met het vorige punt. De oplossing ligt in het prioriteren van de werkvergunningen naar de aard van de sector.
40/40/20 industrieel geproduceerd
Marktfluctuaties en de afhankelijkheid van de bekende 70 procent-voorverkooppercentages worden gedurende een periode van vier jaar uitgeschakeld. Gemeenten, Aedes en de grote beleggers schrijven in op de industriële productie van 80.000 woningen per jaar. Dit naar analogie van de jaren 50-70 van de vorige eeuw.
Meer locaties
Er zijn nu al voldoende locaties voor 1 miljoen woningen. Ze komen echter niet op de markt. Er is al een wortel, de realisatiestimulans, maar er komt nu ook een stevige stok. Locaties die niet binnen vier jaar leiden tot start bouw worden automatisch onteigend en overgedragen aan een landelijk ontwikkelingsbedrijf.
Geen bezwaar
De enige beroepsprocedure vormt straks nog het politieke debat in de gemeenteraad. Na het besluit van de gemeente is er geen bezwaar meer mogelijk.
Andere normen
Gedetailleerde bouwregels worden ingeruild voor toekomstgerichte en veel abstractere normen. Deze hebben niet tot doel om op details kosten te besparen, maar ze dagen ontwikkelaars, bouwers en installateurs uit om betere en goedkopere oplossingen toe te passen.
De parkeernorm
De parkeernorm wordt standaard 0,3, aangevuld met gesubsidieerd openbaar vervoer en deelmobiliteit. Of we doen het plan van de VVD met een norm van 1,7, maar dan in combinatie met een subsidie voor gebouwd parkeren en een subsidie voor de aanleg van extra wegen.
Stikstof te lijf
Woningen met een elektrisch certificaat, waarbij 100 procent elektrische bouwmachines worden gebruikt en de bewoners 100 procent elektrische auto’s gaan gebruiken, krijgen automatisch een natuurvergunning.
Financiële steun
Sociale huur en middeldure huur krijgen, net als de kopers nu, jaarlijks 14 miljard financiële steun. Rekening houdend met 6 miljard huurtoeslag en 1 miljard vennootschapsbelasting betekent dit jaarlijks 9 miljard extra. Een mogelijkheid is ook dat deze 9 miljard wordt verdeeld over hospita’s, eigenaren van tweede huizen of extra vakantiewoningen of VvE’s en anderen die extra kamers willen verhuren, hun woning willen laten vorderen of deze vrijwillig optoppen.
De kinderen van Henk en Ingrid moeten één maand langer wachten op een woning, dat is te overzien
Belasting woningcorporaties
De vennootschapsbelasting voor woningcorporaties wordt geheven op niet-bestede middelen en herverdeeld naar de collega’s met tekorten.
Betaalbaarheid verhogen
Het is natuurlijk ook mogelijk de hypotheekrentetaftrek in stand te houden, starters meer leenruimte te geven, de looptijd van de hypotheek te verlengen, belastingvrij te sparen via de hypotheek, het schenken door rijke ouders belastingvrij te maken, de studieschuld buiten beschouwing te laten en de erfbelasting te verlagen.
Grondwaarde afromen
Er komt een baatbelasting die 100 procent van de grondwaardestijging afroomt door de wijziging van de bestemming naar wonen. Alleen al de aankondiging van de baatbelasting leidt tot een acute afwaardering van de inbrengwaarde van grond.
Draagvlak en focus
Alle verhuurders wijzen elk jaar één maand alle vrijkomende huurwoningen toe aan erkende vluchtelingen. Dan zijn in één keer Ter Apel en alle AZC’s leeg, waardoor lokaal tal van nieuwe woonlocaties vrijkomen. Wel moeten de kinderen van Henk en Ingrid één maand langer wachten op een woning, dat is te overzien. Het politieke debat kan dan eindelijk echt over de woningnood gaan.
Dit menu leidt tot de prangende 50 procent-vraag, die uitermate relevant wordt voor de televisie- en radiodebatten, de interviews en de congressen van de komende tijd. De begin- en eindvraag luidt: hoe gaat uw plan volgend jaar en de drie jaar daarna leiden tot 50 procent meer woningen?
Cover: ‘Annius Hoornstra Column Cover’ door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Patrick van den Hurk)
Door Annius Hoornstra
Gebiedsontwikkelaar en medeoprichter van ThePositiveLab
