Omdat een gebiedsontwikkeling zomaar tien tot vijftien jaar in beslag neemt, is 2030 vandaag en 2040 of 2050 morgen. 60 procent minder CO2 in 2030, de doelstelling van de regering Rutte IV, betekent dat een gebiedsontwikkeling nu al die ambitie moet hebben. De vraag dringt zich meteen op: hoe gaan we dit doen? We hebben een woningbouwcrisis, er worden steeds meer eisen gesteld en wie betaalt de rekening van die duurzaamheidsambities?

Anders denken

Veel duurzame eisen zien we nu als kosten, maar het zijn eigenlijk kwaliteiten met een waarde. Door deze waarden om te zetten in geldstromen is vanaf vandaag al een ‘mens- en klimaatpositieve gebiedsontwikkeling’ mogelijk. De groene financiële revolutie gaat daarbij helpen.

Neem nu energieproducerende woningen. Deze kosten de ontwikkelaar geld, terwijl de eigenaar en het energiebedrijf vervolgens aan de duurzame energie verdienen. In Denemarken pakken ze dat veel slimmer aan: de overheid financiert toekomstige energieopbrengsten voor die uiteindelijk ten goede komen aan de bewoners als producenten.

Of denk aan de toegevoegde waarde van volwassen bomen – in vergelijking met de vaak gebruikte dunne stammetjes in nieuwe wijken – die duizenden liters water vasthouden, CO2 opslaan, voor verkoeling zorgen en tot mooier groen en hogere vastgoedwaarde leiden. Een inspirerend voorbeeld is het Engelse Greater Manchester Natural Capital Investment Plan, dat investeringen in groen aan opbrengsten koppelt.

Het op een vergelijkbare manier omdraaien van geldstromen is ook mogelijk voor andere grote opgaven, zoals die van water, materialen en mobiliteit. De truc is om de kwaliteiten – en de kosten – te koppelen aan energie- of vastgoedopbrengsten.

Dat is fundamenteel anders dan onze huidige rekenmodellen in het vastgoed en de gebiedsontwikkeling waarin alles wordt getoetst aan de ruimte in het residu, aan hetgeen dat overblijft in het nu. En niet aan de toekomstwaarde. Er zijn echter effectievere, inclusievere en duurzamere manieren om te sparen voor pensioen dan het kopen van een woning. Of andere modellen om de waarde van vastgoed om te zetten naar investeringen. Of CO2-opslag te verrekenen of om met de opbrengst van energieproductie om te gaan.

Nieuwe mogelijkheden

We staan aan de vooravond van fundamentele uitdagingen. Het goede nieuws is dat we daarbij geholpen worden door een snel veranderende financiële omgeving met een bredere inzet van CO2-rechten, opschaling van groene en circulaire financiering, grote klimaatfondsen en dat ondersteund door steeds dwingender wet- en regelgeving. Dit wordt de versneller voor nieuwe modellen waarin we binnen gebiedsontwikkeling opgaven slim koppelen en de kosten duurzaam met de opbrengsten in verband brengen. Zo komen we tot gebiedsontwikkeling die goed is voor mens en planeet. Daar hoeven we niet morgen mee te beginnen, maar dat kan nu al, vandaag.