Annius Hoornstra door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

De toekomst is nu

4 januari 2022

3 minuten

Opinie Nu het nieuwe kabinet de duurzame ambities van ‘Parijs’ en ‘Glasgow’ serieus neemt, kunnen gebiedsontwikkelaars volgens columnist Annius Hoornstra direct aan de bak om over vijf jaar klimaatpositieve projecten op te leveren. “Nieuwe modellen zijn nodig waarbij we binnen gebiedsontwikkeling opgaven slim koppelen en de kosten duurzaam met de opbrengsten in verband brengen.”

Omdat een gebiedsontwikkeling zomaar tien tot vijftien jaar in beslag neemt, is 2030 vandaag en 2040 of 2050 morgen. 60 procent minder CO2 in 2030, de doelstelling van de regering Rutte IV, betekent dat een gebiedsontwikkeling nu al die ambitie moet hebben. De vraag dringt zich meteen op: hoe gaan we dit doen? We hebben een woningbouwcrisis, er worden steeds meer eisen gesteld en wie betaalt de rekening van die duurzaamheidsambities?

Anders denken

Veel duurzame eisen zien we nu als kosten, maar het zijn eigenlijk kwaliteiten met een waarde. Door deze waarden om te zetten in geldstromen is vanaf vandaag al een ‘mens- en klimaatpositieve gebiedsontwikkeling’ mogelijk. De groene financiële revolutie gaat daarbij helpen.

Neem nu energieproducerende woningen. Deze kosten de ontwikkelaar geld, terwijl de eigenaar en het energiebedrijf vervolgens aan de duurzame energie verdienen. In Denemarken pakken ze dat veel slimmer aan: de overheid financiert toekomstige energieopbrengsten voor die uiteindelijk ten goede komen aan de bewoners als producenten.

In onze huidige rekenmodellen wordt alles getoetst aan de ruimte in het residu

Of denk aan de toegevoegde waarde van volwassen bomen – in vergelijking met de vaak gebruikte dunne stammetjes in nieuwe wijken – die duizenden liters water vasthouden, CO2 opslaan, voor verkoeling zorgen en tot mooier groen en hogere vastgoedwaarde leiden. Een inspirerend voorbeeld is het Engelse Greater Manchester Natural Capital Investment Plan, dat investeringen in groen aan opbrengsten koppelt.

Het op een vergelijkbare manier omdraaien van geldstromen is ook mogelijk voor andere grote opgaven, zoals die van water, materialen en mobiliteit. De truc is om de kwaliteiten – en de kosten – te koppelen aan energie- of vastgoedopbrengsten.

Dat is fundamenteel anders dan onze huidige rekenmodellen in het vastgoed en de gebiedsontwikkeling waarin alles wordt getoetst aan de ruimte in het residu, aan hetgeen dat overblijft in het nu. En niet aan de toekomstwaarde. Er zijn echter effectievere, inclusievere en duurzamere manieren om te sparen voor pensioen dan het kopen van een woning. Of andere modellen om de waarde van vastgoed om te zetten naar investeringen. Of CO2-opslag te verrekenen of om met de opbrengst van energieproductie om te gaan.

Nieuwe mogelijkheden

We staan aan de vooravond van fundamentele uitdagingen. Het goede nieuws is dat we daarbij geholpen worden door een snel veranderende financiële omgeving met een bredere inzet van CO2-rechten, opschaling van groene en circulaire financiering, grote klimaatfondsen en dat ondersteund door steeds dwingender wet- en regelgeving. Dit wordt de versneller voor nieuwe modellen waarin we binnen gebiedsontwikkeling opgaven slim koppelen en de kosten duurzaam met de opbrengsten in verband brengen. Zo komen we tot gebiedsontwikkeling die goed is voor mens en planeet. Daar hoeven we niet morgen mee te beginnen, maar dat kan nu al, vandaag.


Cover: ‘Annius Hoornstra’ (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


annius hoornstra

Door Annius Hoornstra

Gebiedsontwikkelaar en medeoprichter van ThePositiveLab


Meest recent

Large Brown Meeting Table door Rawpixel.com (bron: shutterstock)

Ontwerpkracht moet een betere plek krijgen aan de bestuurstafels

Jutta Hinterleitner, Karin Peeters en Taco Postma schreven in opdracht van Platform Ontwerp NL een essay over hoe de kloof tussen ontwerp(ers) en bestuurders kan worden gedicht. Daarvoor werden negen projecten aan een analyse onderworpen.

Analyse

8 juli 2025

Hoog zicht op de Haagse stad met moderne gebouwen, groene ruimtes, een gracht en geparkeerde auto’s op een zonnige zomerdag in Nederland door 21 Aerials (bron: shutterstock)

Oud-VROM-minister Sybilla Dekker: “Je moet begrijpen hoe besturen werkt”

Jarenlang stopte het Rijk de ruimtelijke ordening onder de zoden. Tot verdriet van Sybilla Dekker, voormalig minister van VROM. Ysbrand Visser, hoofdredacteur van Stedebouw & Architectuur, sprak met haar.

Interview

8 juli 2025

Frans de Wit - Vijf beelden op een kromme door Biccie (bron: Wikimedia Commons)

Paul Jansen (Arup) over opkomst innovatiedistricten – flexibiliteit staat voorop

De term ‘Innovatiedistrict’ wint in rap tempo aan populariteit, maar wordt zelden goed uitgelegd. Waar gaat het om? Anneke Jongerius, placemaker bij gebiedsontwikkelaar AM, vroeg het Paul Jansen, specialist in innovatiegebieden bij Arup.

Interview

7 juli 2025