Annius Hoornstra door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Vijf tips om de wooncrisis via Wenen op te lossen

25 oktober 2021

3 minuten

Opinie Terwijl de wooncrisis in Nederland steeds meer mensen de straat op krijgt, ziet columnist Annius Hoornstra een veel minder gespannen situatie in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen. Het wordt volgens hem tijd dat Nederland lessen trekt uit het woonbeleid in het Alpenland. “Stadmaken en huisvesting in Wenen, het is bijzonder en anders.”

De ruimte is iets kleiner dan een gemiddelde sportkantine. Het meubilair stijlvol. Er hangt een serene rust. In een paar zitjes spreken mensen op zachte toon met elkaar. Hoe kan dit dé verhuurafdeling van het gemeentelijk woningbedrijf in Wenen zijn waar maar liefst 220.000 woningen worden verhuurd? Het staat in schril contrast met de (woon)crisissfeer in menige Nederlandse stad.

Het verbaast niet dat de commissie Leefbaarheid en Veiligheid van de Tweede Kamer tijdens een recente bespreking over de woningcrisis in Nederland het plan opvatte om eens in Wenen te gaan kijken. Dit wellicht geïnspireerd door het artikel ‘Waarom Wenen woningen wél betaalbaar kan houden’ van Gerben van der Marel dat in juli in het Financieele Dagblad stond. Wenen, een prachtige stad en een stad om lessen te leren. Een voorzet met vijf tips:

Tip 1: meer gereguleerde huurwoningen

Vergeet het eigen vocabulaire. Het gaat in Oostenrijk echt even anders. De stad Wenen heeft 60 procent gereguleerde huurwoningen, Gemeindewohnungen, niet wat wij onder sociale huurwoningen verstaan, of het moet de sociale prijs zijn.

Gemeindewohnungen zijn beschikbaar voor huishoudens met een netto inkomen tot 50.000 euro voor eenpersoonshuishoudens en 90.000 euro voor 4-persoonshuishoudens. Daarbij is de huurprijs gereguleerd en is er voor de lagere inkomens nog een huursubsidie beschikbaar. De menging van inkomens in ieder complex leidt ertoe dat Wenen eigenlijk geen kwetsbare wijken kent met concentraties van sociale problemen.

Tip 2: andere vermogensopbouw

De woningen zijn van binnen ruim en goed onderhouden. Zo mooi dat je maar 1 keer in je leven verhuist. Vandaar ook de kleine verhuurafdeling. Anders dan in Nederland waar je bijna wel moet verhuizen wil je aan vermogensopbouw doen, sparen de Oostenrijkers via de staat en hun loonstrookje voor een (riant) pensioen. Een nogal belangrijk bijkomend effect zijn de sterke sociale verbanden omdat buren bijna niet verhuizen.

De woningen zijn zo mooi dat je maar 1 keer in je leven verhuist

Tip 3: hoger besteedbaar inkomen

Door de lage huurprijzen houden de inwoners van Wenen geld over. Dit kan door lage woonlasten voor de lage inkomens en betekent grotere bestedingsruimte voor de hogere inkomens. Dit laatste heeft weer positieve effecten op de lokale economie. Sommige economen zullen er van gruwen, van deze in hun ogen inefficiënte ingreep in de prijsstelling in de woningmarkt. Het stelt echter de vraag of de winst op de vastgoedmarkt in Nederland wel echt leidt tot nationale economische groei (en niet voor een aanzienlijk deel uit de nationale economie verdwijnt of wordt opgepot).

Tip 4: bedrijfsleven betaalt mee

Wenen ontvangt jaarlijks via de staat ongeveer een half miljard euro aan subsidies voor woningbouw. Dit bedrag wordt landelijk opgebracht doordat inwoners én bedrijven allemaal een Wohnbauförderungsbeitrag betalen van 0,5% van het loon. Net als in Nederland hangt de groei van de bevolking sterk samen met de groei van de internationale beroepsbevolking. In Oostenrijk betalen bedrijven mee aan de huisvestingsvraag die het gevolg is van de economische groei.

Het Weense beleid is gebaseerd op een brede definitie van welvaart

Tip 5: stadmaken met nadruk op collectieve voorzieningen

Op het gebied van stedelijke ontwikkeling is in Wenen ook een les te leren. Begrensd door natuurparken kiest Wenen ervoor om de stad in hoge dichtheid uit te breiden langs de lijnen van nieuw aan te leggen metrolijnen. Een voorbeeld is Seestadt, waar aan de rand van het centrum een nieuwe stadswijk verrijst. Die stedenbouwkundige visie gaat samen met een grote kwaliteit aan collectieve voorzieningen als een park, collectieve binnentuinen en een centrum met een sterke identiteit.

Stadmaken en huisvesting in Wenen, het is bijzonder en anders. Helaas wordt het vaak geframed door te verwijzen naar de socialistische roots, het Weense beleid is echter gebaseerd op een interessante en brede definitie van welvaart. Het Zwitserlevengevoel, maar dan in een ander Alpenland.


Cover: ‘Annius Hoornstra’ (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


annius hoornstra

Door Annius Hoornstra

Gebiedsontwikkelaar en medeoprichter van ThePositiveLab


Meest recent

GO weekoverzicht 14 november 2024 door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van de (vergeten) menselijke kant van gebiedsontwikkeling

Het was de week van de menselijke kant van het vakgebied. Van de vijf niveaus van sociale impact tot de levendigheid van de Zuidas. Maar bij de sloop van de Rotterdamse Luchtsingel werd de menselijke kant even over het hoofd gezien.

Weekoverzicht

14 november 2024

Twentekanaal door hans engbers (bron: Shutterstock)

Goed nieuws voor stedelijke ontwikkeling regio’s, toekomst Lelylijn minder rooskleurig

Goed nieuws voor de verstedelijking van de Stedendriehoek, Twente en Limburg-Centraal, maakte Mona Keijzer gisteren bekend. Minder goed nieuws lijkt er voor de toekomst van de Lelylijn en Nedersaksenlijn te zijn.

Nieuws

13 november 2024

Luchtfoto polderlandschap met windmolens door Arun Viswam (bron: Shutterstock)

Het is tijd om de lange termijn-bril weer op te zetten

Door steeds met een korte termijn-bril naar grondexploitaties te kijken, verliezen we uit het oog dat op de lange termijn, grond helemaal niet zo risicovol is. En dus is het tijd om de lange termijn-bril weer op te zetten.

Analyse

12 november 2024