De Zuidas bereikbaar in de toekomst?

De Tunnel Zuidas, op de A10-Zuid, heeft een geplande lengte van 1.100 meter en wordt vanaf 2019 aangelegd. De aanbesteding is in februari gegund. Nu de infrastructuur op en rondom de Zuidas qua omvang en planning redelijk vastligt, is het goed om naar de bereikbaarheid ervan te kijken. Martijn Overmulder, omgevingsmanager en Finn van Leeuwen, programmamanager Zuidas gaven een overzicht van de trends, ontwikkelingen en scenario’s voor de toekomst.

Mobiliteits-trends

Dat ongeveer alles op het gebied van mobiliteit aan het veranderen is, kan bijna niemand zijn ontgaan. Denk aan ontwikkelingen als Uber die de taxibranche wereldwijd aan het veranderen is. Of autodeel-communities zoals Snapchat en Mywheels (Airbnb maar dan voor uw vervoermiddel). Of de zelfrijdende auto’s en de verschuiving van bezit van goederen en diensten naar de toegang tot diezelfde goederen en diensten. Tel daarbij op dat de autokosten in verreweg de meeste huishoudens de hoogste kostenpost is (ook wanneer de kostwinners met het OV reizen en wel een auto voor privégebruik hebben) en dat dergelijke nieuwe diensten ook vanwege kostenbesparingen nieuwe klanten zullen trekken. Vervoer zal in de toekomst steeds meer gaan flexibiliseren, in nagenoeg alle opzichten.

Zuidasfalt

Afgezet tegen deze ontwikkelingen klinkt het nogal ouderwets om een old school 12-rijbaans tunnel met asfalt te gaan graven. Volgens Overmulder en Van Leeuwen zal ook met deze ontwikkelingen deze infra-maatvoering niet overdreven zijn. Slechts 20% van het vervoer over de A10 is doorgaand verkeer en de A10 zal steeds meer een binnenring worden en de nieuwe A9 de buitenring. Dit lokale verkeer is per definitie intensief. Bovendien is in het Dokmodel ook voorzien in een sterke toename van het openbaar vervoer. Maar beide heren geven toe dat het ingewikkeld is om de nieuwe ontwikkelingen die een verschuiving betekenen van ‘vooraf bepaald’ naar ‘democratisch en horizontaal bepaald’, ook te vertalen naar een infrastructurele planning en opgave. Doorrekeningen en scenario’s kunnen nu eenmaal niet alles voorspellen.

Lege parkeergarages in 2025?

Een ander punt is het parkeren. In de Zuidas zijn onder de kantoren 15.000 parkeerplaatsen. Wat gaat de genoemde flexibilisering in vervoer betekenen voor deze plekken? Onder een angstaanjagend plaatje van een lege parkeerkelder discussieerde men verder over het optimaal benutten van parkeergarages. Hoe lang duurt het nog dat een voertuig exclusief voor één gebruiker klaarstaat in een garage? Hiermee raken we aan het personeels- en beloningssysteem van de bedrijven. Een lease-auto is nog steeds een belangrijke arbeidsvoorwaarde, hoewel er ook signalen zijn dat dit statussymbool bij bedrijven en medewerkers aan waarde begint te verliezen. Op de vraag of er al een vastgoedstrategie is voor de verwachte vrijkomende parkeerplekken moesten sprekers en deelnemers het antwoord schuldig blijven. Het debat over nut en noodzaak van de parkeernormen krijgt zo bezien wel een mooi perspectief. Hoe lang zal het nog duren dat een ontwikkelaar streeft naar het maximaal oprekken van deze norm, als de rekenmodellen onder invloed van de toekomstige ontwikkelingen gaan verschuiven?

Wat er nodig is, is lef

De gemeente Amsterdam gaat met de grote bedrijven op de Zuidas technologische toepassingen testen en uitproberen om te komen tot een optimale bereikbaarheid. Een app zou medewerkers, bezoekers en bewoners in staat moeten stellen tot het bundelen van de vraag en het ontsluiten van het vervoersaanbod. Technisch is het al mogelijk, het is volgens Overmulder en Van Leeuwen vooral een organisatorische en bestuurlijke kwestie. Iedereen moet het willen en bereid zijn om impopulaire maatregelen te nemen, zoals het verruilen van een lease-autoregeling voor een peer-to-peer vervoersfaciliteit. De schaal van het Zuidas-programma en de omvang van de bedrijven maken het mogelijk om daadwerkelijk iets in beweging brengen, letterlijk en figuurlijk.