Dutchies in Texas

Foto cover: Luchtfoto van een van de weinige overgebleven huizen in Gilchrist na orkaan Ike. Foto: Jocelyn Augustino/FEMA

Een bundeling van flexibele stormvloedkeringen, dubbele dijken en multifunctionele kustverdedigingswerken. Dat bevat het boek ‘Delft Delta Design’. Dit ‘Deltaplan’ laat zien wat mogelijk is en wil vooral stof bieden tot discussie. “De Texanen moeten er zelf wat mee doen”, zegt prof.dr.ir. Bas Jonkman, hoogleraar waterbouwkunde bij Civiele Techniek en Geowetenschappen (CiTG).

Kwetsbaarheid

De awful calamity van 1900 is nog niet vergeten. Een vloedgolf overspoelde toen havenstad Galveston, waarna er 2 tot 4 meter water stond. Ongeveer achtduizend mensen kwamen om het leven en de haven werd nooit meer wat hij was. Gemiddeld trekt er elke negen jaar een orkaan over het gebied. De meest recente in de serie was Ike in september 2008.
Er wonen zo’n zes miljoen mensen rond de binnenzee Galveston Bay, die zo groot is als het IJsselmeer. In de baai liggen modder- en zandbanken die een rijke voedingsbodem vormen voor vissen. Voor trekvogels is het een belangrijke stop in hun route tussen Noord- en Zuid-Amerika. Dichtbij, in de haven van Houston, is veel petrochemische industrie gevestigd, vergelijkbaar met Europoort bij Rotterdam.

Rond Texas City breidt huisvesting zich zonder veel regie uit in de vorm van een urban sprawl. Van de lage ligging van het gebied en het gebrek aan adequate dijken zijn veel nieuwkomers zich nauwelijks bewust. Op het schiereiland Bolivar tot slot zijn veel (vakantie)huizen vanwege hoog water op palen gebouwd. Maar tegen een orkaan zijn ze niet bestand, bleek tijdens orkaan Ike in 2008.

“Mensen zijn zich meer bewust geworden van de kwetsbaarheid van het gebied”, zegt Antonia Sebastian MSc., die met een Fulbright-beurs tien maanden in Delft doorbracht op uitwisseling vanuit de Rice Universiteit in Houston. “Dat begon na Katrina die in 2005 New Orleans verwoestte. Toen een maand later Rita op Houston af koerste, kwamen bij de evacuatie honderd mensen om het leven. Voor de Rice Universiteit was dat de aanleiding voor de instelling van het Sspeed Center (Severe storm prediction, education & evacuation from disasters, red.). Na Ike kreeg het centrum extra geld voor zijn activiteiten.” Ondertussen werkte professor William Merrell van de Texas A&M Universiteit op Galveston aan een plan voor een Ike Dike alias Coastal Spine. Hij wilde de rij van (schier)eilanden een betere kustverdediging geven en de Galveston Bay kunnen afsluiten voor een vloedgolf vanuit de Golf van Mexico.

Texanen

Vanaf 2011 bezochten deze verschillende groepen Texanen de TU Delft. Medewerkers van het Sspeed Center kwamen bij prof.dr.ir. Han Meyer (Bouwkunde) terecht. Meyer is een van de voorzitters van het Delft infrastructures & mobility initiative (Dimi). Hij was als stedenbouwkundige betrokken bij de transformatie van New Orleans na Katrina.

Waterbouwprofessor Bas Jonkman kreeg bij CiTG de collega’s van de Texas A&M Universiteit over de vloer. Zij wilden meer weten over de Deltawerken en afsluitbare stormvloedkeringen. Met een hoofdvestiging op Galveston hadden de A&M-onderzoekers meer belangstelling voor een primaire verdedigingslinie tegen de Golf van Mexico dan voor lokale bescherming van de stad Houston met zijn industrie.
Uiteindelijk ging de ontwerpstudio Delta Interventions (onder leiding van Han Meyer) samenwerken met afstudeerders bij waterbouwkunde en onderzoekers bij TBM onder wie dr. Baukje Kothuis, dr. Jill Slinger en dr. Scott Cunningham (multi-actor systems).Het boek telt vijftig auteurs, onder wie vijf promovendi, 23 afstudeerders en senior onderzoekers uit Delft en Texas.

Risicomijding

De bewustwording van de kwetsbaarheid voor overstromingen mag gegroeid zijn, voorlopig gaat er vanwege geldgebrek nog geen spade de grond in. Ook het onderzoek is tot nu toe voor het grootste deel onbetaald geweest, dankzij alle afstudeerders. Het culturele verschil tussen Texanen en Nederland speelt een rol, denkt Antonia Sebastian. “Nederlanders vermijden risico’s en hebben vertrouwen in de overheid. In Texas is dat andersom: mensen hebben een hekel aan de overheid en willen het liefst voor zichzelf zorgen.” Het besef dat grote waterbouw gestoeld is op solidariteit breekt maar langzaam door.

En dan is er de ijzeren wet van de waterbouw: er komt pas geld na een overstroming. Dat was zo bij Katrina en ooko nadat Sandy New York en New Jersey onder water had gezet kwamen miljarden beschikbaar. Maar niet bij Ike, die toch voor 25 miljard schade aanrichtte. Anderhalve week na de orkaan eiste de ondergang van de zakenbank Goldman Sachs namelijk alle aandacht van de media op, en Ike werd vergeten.