De Nieuwe Afsluitdijk

Een nieuwe Afsluitdijk als coproductie van Rijkswaterstaat en regio

26 mei 2018

3 minuten

Opinie Tjalling Dijkstra, een rechtdoorzee-Fries met verstand van gebiedsontwikkeling, is programmamanager van regionaal samenwerkingsverband De Nieuwe Afsluitdijk (DNA). Zijn opdracht is om kansen voor ecologie, energie en de regionale economie te verzilveren, terwijl Rijkswaterstaat werkt aan de waterveiligheid van de Afsluitdijk. Daartoe zijn twee projectorganisaties geformeerd onder de hoede van één stuurgroep. Hoe is dat zo gekomen en wat leert hij van deze aanpak? Wij spreken hem daarover op zijn thuishonk Kornwerderzand.

Een bijzondere combinatie van opgaven voor de nieuwe afsluitdijk 

In 2006 besluit de minister van Infrastructuur en Milieu dat de Afsluitdijk aan een opknapbeurt toe is. Een vervolgens uitgeschreven prijsvraag levert prachtige, maar ook dure ontwerpvoorstellen voor de Afsluitdijk op. De combinatie van crisis, Rutte I en een discussie over kerntaken, zorgt dat Rijkswaterstaat (RWS) na 2007 kiest voor een focus op waterveiligheid. De kansen om met de opknapbeurt voor de dijk de aantrekkelijkheid van de noordelijke regio te versterken lijken dan in rook op te gaan. Toch sluiten RWS en de regio in 2011 een bestuursovereenkomst om samen te gaan werken. Vanaf dan worden waterveiligheidsopgaven op een bijzondere wijze gecombineerd met gebiedsopgaven.

Vismigratierivier

Werken aan waterveiligheid kan zoveel méér opleveren

Het bijzondere is dat er twee afzonderlijke projectorganisaties worden ingericht, die allebei werken aan de Afsluitdijk. De ene projectorganisatie van RWS focust zich op waterveiligheid.  De andere projectorganisatie, die Tjalling leidt, concentreert zich op gebiedsopgaven rond duurzame energie, natuur, economie, ruimtelijke kwaliteit en toerisme. Eén overkoepelende stuurgroep zorgt er voor dat beide sporen goed samenkomen. ‘De hoofdrolspelers doen nu de dingen waar zij goed in zijn en laten elkaar zoveel mogelijk in hun waarde’, zegt Tjalling. Deze organisatorische knip zorgt er voor dat wrijving vanwege cultuurverschillen wordt voorkomen, die vaak optreedt wanneer sector (RWS) en gebied (regio) samen in één projectorganisatie moeten opereren.

Vismigratierivier

Een nieuwe Afsluitdijk waar mensen speciaal voor omrijden

Een mooie voorbeeld van een DNA-project is de Vismigratierivier van zo’n 55 miljoen euro. ‘RWS wil dan wel de dijk als primaire waterkering aanpakken, maar het eerste wat de regio vraagt, is of er een gat in mag’, zegt Tjalling. Daar hikt men in het begin wel tegenaan, maar het gat komt er.

Een ander project is het ontwikkelen van een nieuw verdienmodel voor de Afsluitdijk. ‘Al jaren trekt het Monument op Afsluitdijk zonder reclame zo’n 300.000 bezoekers per jaar, maar meer dan een kleine lunch kun je er nu niet krijgen.’ Het Monument krijgt een upgrade. En er is bij Kornwerderzand een Afsluitdijk Wadden Center (AWC) gebouwd, waar het hele verhaal over de Afsluitdijk wordt getoond en vermarkt. Men verwacht veel meer bezoekers. Dat blijkt; anderhalve maand na opening brachten 25.000 personen een bezoek aan het center. Monument en AWC versterken elkaar. Dat moet economische spin off voor de regio opleveren. ‘Vergelijk het met de brug bij Millau in Frankrijk, waar mensen ook speciaal voor omrijden. Dat zou hier ook kunnen’, zegt Tjalling. 

AWC

Wat kunnen we leren van deze aanpak?

Volgens Tjalling heeft de kracht van de LAT-relatie van RWS en regio hier vooral te maken met de maatschappelijke relevantie van wat ze doen. ‘Zorg voor waterveiligheid en geef de regio de ruimte, waardoor het totaal sterker wordt en iedereen energie krijgt en graag wil meedoen.’ De knip qua projectorganisatie lijkt zeker een sleutel tot succes, net zoals bestuurders, die hun nek durven uit te steken en mensen op de werkvloer, die oog hebben voor samenhang. Want of het nu gaat om de dijk of om het gebied, voor burgers blijft het één en dezelfde leefomgeving. ‘Er ontstaat vanzelf energie bij mensen zolang de inhoud maar goed is. Want inhoud inspireert en boeit, inhoud zet mensen in beweging.’


Beelden: De Nieuwe Afsluitdijk

Dit artikel verscheen eerder op wijmakennederland.nl


Cover: ‘De Nieuwe Afsluitdijk’


Tjalling Dijkstra

Door Tjalling Dijkstra

Eigenaar Zenit-bgo, bureau voor gebiedsontwikkeling

Door Peter Heerema

Verkenner, adviseur, schrijver bij Locus ruimtelijke verkenningen


Meest recent

Weekoverzicht Cover door Ineke Lammers (bron: gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van vervulde wensen en nieuwe beloftes

De afgelopen week kwamen in Den Helder wensen uit en bleek co-creatie een stilzwijgende belofte. En dat terwijl woningcorporaties en gebiedsontwikkelaars juist hun beloftes samen moeten waarmaken.

Nieuws

23 maart 2023

Nieuwbouw the Hudsons Rotterdam-West door Martijn Braveboer (bron: BPD)

Meer dan wonen: de waarde van sociaal en niet-commercieel voor een buurt

Woningcorporaties en marktpartijen trekken in gebiedsontwikkelingen weer vaker met elkaar op. Wat levert dat in een concrete Rotterdamse casus op? BPD zette een wandeling uit, Edwin Lucas brengt verslag uit.

Verslag

23 maart 2023

Snelweg die leidt onder een groene brug en aquaduct van een natuurreservaat, dicht bij Rotterdam Nederland door Frank Cornelissen (bron: Shutterstock)

Minister Harbers: blijf de auto de ruimte geven, in alle delen van ons land

De auto blijft een belangrijke rol in de bereikbaarheid van Nederland spelen en moet in alle delen van het land de ruimte blijven krijgen, ondanks alle mogelijke alternatieven. Dat stelt minister Mark Harbers in de Ontwikkelagenda Automobiliteit.

Nieuws

22 maart 2023