Gijs Hoevenaars, werkgroepsecretaris van de commissie milieueffectrapportage (m.e.r.), stelt dat er een omslag nodig in het omgevingsbeleid. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden, want er is maar zoveel ruimte voor woningbouw, industrie, wegen en veehouderij. Ergens zal het pijn gaan doen, waarschuwt hij. Hoevenaars pleit bovendien voor een nuchtere benadering van de problematiek. “De discussie die nu wordt gevoerd gaat vooral over de vraag hoe we vastgelopen projecten kunnen loswrikken. Je zou net zo goed als uitganspunt kunnen nemen dat het door de stikstofuitstoot heel slecht gaat met onze natuurgebieden. “

Een mogelijke oplossing komt naar voren bij Advocaat Rachid Benhadi, die het voorbeeld aanhaalt van de Brabantse kwestie rondom Veldhoven. Hier paste de gemeente de ADC-toets toe (geen alternatieven, een dwingende reden en compensatie voor de natuur), waarna de Raad van State - ondanks de strengere stikstofregels - toch toestemming gaf voor een project. Volgens Benhadi leent de ADC-toets zich vooral voor grote projecten zoals het vliegveld bij Lelystad, maar voor kleinere projecten zal het lastig worden om dwingende redenen voor openbaar belang te vinden. 

Openbaar belang?

Maar, stelt Brabants gedeputeerde Rik Grashoff, het is een ‘groot misverstand’ dat je de ADC-toets voor veel projecten kan toepassen. “Je zult keihard bewijs moeten aanvoeren voor de maatschappelijke noodzaak. Er mogen geen alternatieven voorhanden zijn. Als compensatie voor de stikstofuitstoot moet extra natuur worden gerealiseerd. Bij Veldhoven was het alternatief een drukke weg die dwars door een aantal dorpskernen liep.”

Aart de Kuijf (wethouder voor plattelandsontwikkeling voor SGP in Barneveld) vindt als laatste een discussie op nationaal niveau op zijn plaats. Want wat kun je allemaal scharen onder openbaar belang? Vallen woningen hier ook niet onder? 

Cover: Photo by Leon Ephraïm